Selaković: Kulturna baština na Kosovu jedno od najugroženijih kulturnih dobara u svetu

Ministar kulture Srbije Nikola Selaković upozorio je danas da je kulturna baština na Kosovu i dalje, u 21. veku, jedno od najugroženijih kulturnih dobara u Evropi i svetu, napominjući da je od 1999. godine na Kosovu porušeno, uništeno i spaljeno više od 150 pravoslavnih crkava i manastira.

Selaković je u Skoplju, gde je učestvovao na Ministarskom sastanku Platformi Zapadnog Balkana za obrazovanje i obuku, istraživanje i inovacije i kulturu, istakao da je važno pitanje zaštite od namernog uništavanja i skrnavljenja.

"Iako Srbija aktivno unapređuje zaštitu kulturnog nasleđa na bilateralnom planu i saradnjom sa međunarodnim organizacijama, poput Uneska, Saveta Evrope, IKOM-a, IKOMOS-a, kulturna baština na Kosovu i Metohiji i dalje, u 21. veku, jedno od najugroženijih kulturnih dobara u Evropi i svetu“, naglasio je Selaković.

Ukazao je da saradnja na međunarodnom planu i u sklopu međunarodnih organizacija ne sme biti zloupotrebljena za promociju jednostrano proglašene nezavisnosti Kosova, kao što ni Platforma Zapadnog Balkana ne sme biti zloupotrebljena u pogledu prejudiciranja statusa Kosova.

"U interesu mira i stabilnosti, mora se ukazati dužno poštovanje odgovarajućim formatima dijaloga i prethodno postignutim dogovorima“, napomenuo je Selaković.

Ministar je podsetio da je od juna 1999. godine na Kosovu porušeno, uništeno i spaljeno više od 150 pravoslavnih crkava i manastira, od kojih su mnogi podignuti u 13. i 14. veku, kao i 122 srpska groblja, dok su u martu 2004. za samo dva dana uništene, spaljene i oštećene 34 crkve i manastira, a razrušena tri groblja.

"Treba znati da su neki od uništenih i oštećenih pravoslavnih, srednjevekovnih dragulja, bili na spisku svetskog kulturnog nasleđa Uneska. Uništeno je i pokradeno više od 10 ikona, crkveno-umetničkih i bogoslužbenih predmeta. Uništeno je i oštećeno 5.261 nadgrobnih spomenika na 256 pravoslavnih groblja, dok na više od 50 grobalja ne postoji nijedan čitav spomenik“, nabrojao je Selaković, a saopštilo Ministarstvo kulture.

Istovremeno, naveo je da se u Severnoj Mitrovici, u kojoj žive Srbi, nalazi muslimansko groblje na kojem nijedan nadgrobni spomenik nije oštećen, kao ni na ostalim albanskim i muslimanskim grobljima u srpskim sredinama na Kosovu.

O pitanju regionalne saradnje, mobilnosti umetnika i profesionalaca u kulturi, ministar je rekao da je sloboda kretanja univerzalna vrednost i jedno od osnovnih ljudskih prava i ali da je ipak u regionu na najdrastičniji način uskraćena pripadnicima srpskog naroda na Kosovu.

"U tom okviru, pomenuću samo jedan primer, zbog njegove simbolike. U maju ove godine, sprečeno je izvođenje predstave 'Knjiga o Milutinu' u produkciji beogradskog pozorišta Zvezdara teatar, zabranom prelaska pozorišnoj ekipi predvođenom renomiranim glumcem Nenadom Jezdićem, administrativne linije prema Kosovu i Metohiji. Ironično, upravo ova predstava govori o stradanju običnog čoveka, koji tada, kao i sada, plaća cenu jednostranog nasilja, fantizma i prekrajanja istorije. Tu nevolju na svojoj koži osećaju milioni ljudi u našem regionu već vekovima. Zato, po svoj prilici, nije nimalo slučajno ni to što Priština upravo ovu predstavu zabranjuje“, naglasio je ministar Selaković.

Poručio je i da je Srbija spremna i otvorena za konstruktivan dijalog i istinsko unapređenje mobilnosti umetnika prepoznajući kreativnost kao izuzetno značajan resurs ukupnog razvoja, ali da istovremeno traži da se za ostvarenje ovog cilja stvore bar minimalni uslovi - da prestane atmosfera progona i straha u kojoj žive Srbi na Kosovu.