Bjeliq: Samiti në Londër është një tregues se sa të interesuar janë investitorët e huaj për Ballkanin Perëndimor

Predrag Bjelić
Burim: Kosovo Online

Samiti i Investimeve në Ballkanin Perëndimor 2024, i cili do të mbahet në Londër të hënën, do të jetë një tregues se sa janë të interesuar investitorët e huaj për Serbin dhe rajonin, thotë për Kosovo online Predrag Bjeliq, profesor i tregtisë ndërkombëtare në Fakultetin Ekonomik në Beograd.

“Është një samit i organizuar nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), ku mblidhen burimet financiare nga investitorët e interesuar. Mund të jenë organizata ndërkombëtare, shtete... dhe gjithçka varet se ku duan t'i ndajnë fondet dhe sa duan. Këto do të ishin fonde shtesë krahasuar me gjashtë miliardë të akorduara nga BE-ja përmes Planit të Rritjes. Këto mund të jenë më së shumti fonde të destinuara për vende të veçanta, por rrallë ndodh që të jenë fonde për ndonjë projekt të përbashkët”, thotë Bjeliq.

Ai shpjegon se projektet e përbashkëta financohen më shumë nga BE-ja dhe synojnë të krijojnë një lloj bashkëpunimi rajonal, ndërkufitar. Nëse vendet e Ballkanit Perëndimor do të performojnë në Londër si konkurrente apo me ndonjë projekt të përbashkët, varet nga vetë vendet.

“Nëse vendet kanë siguruar disa projekte, pasi duhet të kenë ndonjë ofertë projektesh, nëse kanë disa të përbashkëta, atëherë mund të veprojnë kështu. Megjithatë, me sa di unë, vendet kanë gjithmonë projektet e tyre kombëtare në këto shfaqje, të cilat u ofrojnë investitorëve për të investuar, kështu që varet nga vetë performancat e vendeve”, thotë bashkëbiseduesi ynë dhe krahason samitin në Londër me projektet Cefta.


“Kur investitorët mendojnë se ku të investojnë brenda Ceftës, Maqedonia, Shqipëria dhe Serbia janë në njëfarë mënyre konkurrentë, sepse zgjedhin një lokacion që do t'i shërbejë gjithë Ceftës”, vlerëson ai.

 

Bjeliq shpjegon se bashkëpunimi rajonal është i stimuluar për të qetësuar situatën politike dhe ekonomike në rajon dhe se për këtë arsye këto projekte janë shumë të rëndësishme. Megjithatë, ai beson se është një “detyrë shumë e vështirë”.

“Kur ke një lloj bashkëpunimi, tregti, investime, kur ka mirëqenie ekonomike, atëherë nuk mendon për disa, le të themi lëvizje radikale. Në këtë moment, duhet të pranojmë se ka një krizë politike dhe ekonomike në botë, inflacioni është i lartë, që do të thotë se eksportet botërore janë në një lloj stanjacioni dhe më pas shumica e vendeve, le të themi, përballen me një lloj recesioni dhe inkurajohet çdo burim financiar shtesë që është i rëndësishëm për zhvillimin. Prandaj mendoj se janë të rëndësishme ato projekte që bashkojnë të gjithë rajonin. Megjithatë, në Planin e Rritjes, BE-ja ka një agjendë ambicioze për të stimuluar bashkëpunimin rajonal dhe nëpërmjet tij për të lejuar vendet të lidhen me Bashkimin Evropian. Pra, kur të bien dakord për diçka, dhe rajoni ta zbatojë atë, atëherë do të mund të hyjë në tregun e përbashkët të BE-së, dhe për mendimin tim është një detyrë shumë e vështirë, do të shohim se si do të përmbushet në të ardhmen”, thotë. Bjeliç, duke shpjeguar se BE është në Planin e Rritjes vendos "disa kërkesa shumë strikte".

“Një nga kërkesat është që të gjitha vendet të përafrohen menjëherë me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë, me politikën e vizave të BE-së... Pra, nëse i bashkohemi tregut të përbashkët në segmente të caktuara, atëherë do të thotë që ne të zbatojmë edhe rregulloret e BE në atë segment. Nuk e di sa janë të gatshme vendet e Ballkanit Perëndimor për të pranuar të gjitha këto kërkesa”, shprehet ai.

Se çfarë mund të presë Serbia nga samiti në Londër, sipas Bjeliqit, varet nga cilësia e projekteve që do të prezantohen.

“Kur ka krizë në botë, është krizë ekonomike, por është krizë edhe për investitorët, sepse atëherë ata kanë një mundësi të reduktuar për të investuar. Dhe kur mundësitë e investimit hapen diku, kjo është mirë për ta. Tani aty vlerësohet edhe stabiliteti i vendit dhe pozita politike dhe ekonomike, kështu që kjo konferencë është pak lakmus për të parë se si janë të vendosur investitorët për këtë rajon dhe për Serbinë”, përfundon Bjeliq.