Hram Hrista Spasa u Prištini podsetnik na 40.000 Srba proteranih iz tog grada

Saborni hram Hrista Spasa u centru Prištine, u kome je danas prvi put posle 1998. godine održana liturgija, nalazi se već dugo na udaru prištinskih vlasti, a gradski Univerzitet na sudu pokušava da ospori vlasništvo SPC nad zemljištem na kome se hram nalazi. U Prištini je do ulaska snaga NATO 1999. živelo 40.000 Srba, a hram Hrista Spasa i dalje stoji kao ponosni svedok srpskog prisustva.

Nakon današnje liturgije kojoj je prisustvovalo desetak vernika, na zemljište u blizini hrama izašla je patrola kosovske policije da obavi "uviđaj". Nejasno je kojim povodom je policija izašla na teren, ali to je u prištinskim medijima objavljeno kao najznačajnija informacija.

Kosovska policija izašla na uviđaj nakon liturgije u hramu Hrista Spasa

Kosovska policija izašla na uviđaj nakon liturgije u hramu Hrista Spasa

U martu 2017. godine Apelacioni sud u Prištini potvrdio je presudu Osnovnog suda kojom zemljište od preko četiri hektara unutar kampusa Univerziteta u Prištini pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, odnosno Sabornom hramu Hrista Spasa u Prištini.

Univerzitet u Prištini tužio je Srpsku pravoslavnu crkvu za navodnu "uzurpaciju više od četiri hektara zemljišta za izgradnju Sabornog hrama Hrista Spasa, koji se", kako se navodi u tužbi, nalazi na zemljištu koje pripada univerzitetu, a registrovano je na SPC.

Ove godine u martu bilo je zakazano ročište po pomenutoj tužbi, ali je isto potom odloženo.

Profesor Pravnog fakulteta u Kosovskoj Mitrovici dr Dušan Čelić za Sputnjik tada je naveo da ovaj slučaj, kao i brojni drugi, ukazuje na aspurdnost situacije na Kosovu.

"Apsurdno je to da neke samozvane vlasti u Prištini tuže Crkvu, Eparhiju raško-prizrensku za uzurpaciju, a zapravo je uzurpirano crkveno zemljište. Desetine hiljada hektara crkvenog zemljišta na Kosovu i Metohiji je uzurpirano iako su se vlasti u Prištini obavezale da će  sprovoditi Ahtisarijev plan u kome postoji obaveza restitucije i to evo već 12 godina nisu učinile“, primećuje Čelić.

On je za Sputnjik objasnio istoriju dešavanja vezanih za hram SPC u srcu Prištine.

"Kada je reč o crkvi Hrista Spasa i o lokaciji u centru grada pored Filozofskog fakulteta gde se taj hram nalazi, činjenica je da je mnogo veća površina tog dela grada i mnogo veći broj parcela u tom delu grada pripadao Srpskoj pravoslavnoj crkvi. S obzirom na to da nije postojao pravni okvir za restituciju, koliko znam, devedesete godine prošlog veka, nakon jedne peticije koju su potpisali gotovo svi građani srpske nacionalnosti u Prištini, njih više od 40.000, grad je doneo odluku da Crkvi delimično vratri zemljište koje joj je oduzeto nakon Drugog svetskog rata“.

On podseća da su gradske vlasti prištine 1990. godine donele odluku da Crkvi vrate ono što joj inače pripada i što je bilo njeno do 1945. godine. Čelić, međutim, ukazuje na ono šta stoji iza zahteva odnosno tužbe prištinskog univerziteta.

„Suština je u stvari u tome da taj hram smeta albanskim vlastima u Prištini. On se nalazi u centru grada, to je jedna impozantna građevina koja nažalost nije završena. Jeste građevinski, ali enterijer nije završen, nije oslikana crkva i ona naprosto „bode oči“ zato što se nalazi u centru i zato što je svedočanstvo nekadašnjeg postojanja 40-50 hiljada Srba u tom gradu. Kroz zloupotrebu tog kvazisudskog sistema u Prištini pokušava se jedno sistematsko nasilje po pitanju svojine na toj parceli“, nedvosmilen je Čelić.

On podseća da je izgradnja hrama stala je 1998. godine kada su počela ratna dejstva i da je posle samoproglašene kosovske nezavisnosti crkva mnogo puta vandalski skrnavljena, a 2016. i zapaljena i potom pretvoren u javni toalet i smetlište.