Dominimi elektoral i Vetëvendosjes jashtë Kosovës: Pse diaspora i beson më shumë Kurtit?

Aljbin Kurti
Burim: Kosovo Online

Lëvizja Vetëvendosje nuk e arriti objektivin e saj parazgjedhor – mbështetjen e gjysmë milioni votuesve. Megjithatë, ndryshe nga thënia popullore “larg syve, larg zemrës”, këtë herë votat nga diaspora mund të jenë vendimtare për të formuar përsëri qeverinë e vetme. Analistët kujtojnë se kjo parti edhe pesë vjet më parë mori mbështetjen më të madhe jashtë Kosovës, duke e shpjeguar këtë me narrativin populist dhe etnonacionalist të Albin Kurtit, i cili tani ka kulmuar me veprimet e autoriteteve të Prishtinës në veri, para dhe gjatë fushatës zgjedhore.

Shkruan: Arsenije Vuçkoviq

Ka përfunduar numërimi i votave dhe analistët besojnë se Vetëvendosja mund të formojë qeverinë e re falë votave nga diaspora.

Në një përllogaritje të tillë, nëse do të tregohej se kjo parti ka marrë të paktën 80 për qind të votave totale nga diaspora, do të ishin pesë mandate shtesë parlamentare që do t'i lejonin sërish të formonin qeverinë e re pa hyrë në koalicione.

Në zgjedhjet e shkurtit, partitë kryesore opozitare, sidomos LDK-ja dhe AAK-ja, llogaritën edhe në votat e diasporës, kështu që në të gjitha qytetet kryesore evropiane u organizuan mitingje me mesazhe të qarta se Kosova mund të ecë përpara vetëm nëse Vetëvendosja kalon në opozitë.Votuesit duket se mendojnë ndryshe.

Nol Nushi nga Partia Socialdemokrate pohon se Albin Kurti ka marrë më së shumti vota në diasporë falë retorikës nacionaliste, por edhe për faktin se informacionet e tij i merr kryesisht përmes televizionit.

“Ajo që ata e shohin shumë shpesh është vetëm përmes televizionit dhe kushdo që fiton propagandën televizive i merr votat”, tha Nushi.
“Retorika patriotike” është recetë për të fituar vota në diasporë, pajtohen bashkëbiseduesit e Kosovo online.

Votimi "për pushtet"

Zoran Saviq, bashkëpunëtor i OJQ-së Aktiv, thotë për Kosovo online se diaspora nga Ballkani Perëndimor, si rregull, gjithmonë zgjedh të votojë për partitë në pushtet në zgjedhje dhe se narrativa etno-nacionaliste mbizotëronte te shqiptarët e Kosovës që jetojnë jashtë vendit gjatë fushatës parazgjedhore të Lëvizjes Vetëvendosje.

"Nuk më befason fakti që diaspora voton për partinë në pushtet, sepse, duke parë proceset zgjedhore, kjo ka kaluar në një normë në gjithë Ballkanin Perëndimor – pothuajse në 98% të rasteve diaspora voton për partitë në pushtet. Arsye për këtë mund të jenë informacionet që shpërndahen në vendet ku, në këtë rast, jetojnë qytetarët e Kosovës dhe mënyra se si ata informohen," shpjegon Saviq.

Ai thekson se të gjitha partitë e tjera shqiptare i janë drejtuar diasporës gjatë fushatës zgjedhore, por vetëm Lëvizja Vetëvendosje dhe Albin Kurti e kanë filluar fushatën e tyre shumë kohë përpara se ajo të fillojë zyrtarisht.

“Lëvizja Vetëvendosje ka bërë fushatë dy vite para fillimit zyrtar të fushatës zgjedhore. I gjithë fokusi ishte në veri, siç tha ai, se ai kishte pushtuar veriun, kishte zgjeruar sovranitetin e Kosovës. Dhe diaspora e mori atë mesazh. Vërtet nuk e di se sa merret diaspora me çështjet e brendshme politike në Kosovë, kështu që mendoj se populizmi ka mbizotëruar edhe këtë herë, për fat të keq, tek elektorati nga diaspora”, thotë Saviq.

Ai është i bindur se Vetëvendosje ka fituar numrin më të madh të votave në diasporë falë narrativës etnonacionaliste parazgjedhore, por se pyetja është nëse qytetarët që jetojnë jashtë kanë qenë të informuar siç duhet për ofertën e të gjitha opsioneve politike.

Ndaj ndan mendimin e përfaqësuesit të Partisë Socialdemokrate, Nol Nushi, i cili pretendon se “fiton kushdo që fiton në propagandën televizive”.

“Gjithçka varet se si informohet diaspora. Nëse informohen vetëm përmes përmbajtjeve televizive, por kjo varet nga mosha e asaj popullate. Kështu që jam dakord me këtë mendim. Në proceset e mëparshme zgjedhore në Ballkanin Perëndimor, për fat të keq, ai narrativë populiste ka mbizotëruar gjithmonë”, përfundoi Saviq.

"Simbolika" e Kurtit

Bashkëpunëtori i Institutit "Musine Kokalari", Belgzim Kamberi, beson se diaspora shqiptare nga Kosova i jep mbështetjen më të madhe Albin Kurtit, e bindur se ai do të rikthejë rendin dhe drejtësinë në Kosovë.
Duke kujtuar se edhe në zgjedhjet e kaluara Kurti mori shumicën e votave nga diaspora, Kamberi thotë se, sipas sondazheve, dy arsyet kryesore për këtë janë: lufta kundër korrupsionit dhe patriotizmi.
"Arsyet pse diaspora voton më shumë për Kurtin janë të ndryshme. Sipas sondazheve që kemi parë, disa kanë thënë se politika e Kurtit kundër korrupsionit ishte arsyeja kryesore pse diaspora votoi më shumë për të. Ata ende e perceptojnë Kosovën si një vend ku zhvillohet një luftë kundër korrupsionit," thekson Kamberi për Kosovo online.

Ai përmend patriotizmin e diasporës dhe ngjarjet në veri të Kosovës si një moment tjetër të rëndësishëm.

“Ata e perceptojnë Kurtin si njeriun që ia ktheu sovranitetin dhe ligjet e Kosovës në veri. Dhe mund të ketë dy arsye për këtë. Por personalisht mendoj se më shumë e votojnë Kurtin për shkak të simbolikës antikorrupsion që ka. Ata e shohin atë si një njeri që do të rivendosë pak rend dhe më shumë drejtësi në Kosovë. Kjo është arsyeja”, beson Kamberi.

Duke komentuar nismat e mëparshme se diaspora nuk është dashur të votojë sepse nuk e di gjendjen reale në Kosovë, ky analist thotë se çështja e votimit të diasporës është e rregulluar ndryshe në botë, përfshirë edhe rajonin.

"Si Maqedonia e Veriut apo Kroacia. Ka modele të ndryshme se si mund të përfaqësohet diaspora dhe si mund të votojë. A duhet, si në disa shtete, të ketë një kuotë rezervë prej tre apo pesë deputetësh nga diaspora”, shpjegon Kamberi.

Ai thekson se duhet të shtrohet edhe pyetja se a duhet të votojë edhe diaspora në zgjedhjet lokale apo vetëm parlamentare.

“Në disa vende diaspora nuk ka të drejtë të votojë në zgjedhjet lokale, por ka të drejtë të votojë në zgjedhjet parlamentare”, saktëson Kamberi.

Megjithatë nuk pret që ligji të ndryshojë së shpejti sepse çështja e votave të diasporës mbetet një “temë e ndjeshme” dhe në qendër të vëmendjes për partitë kryesore shqiptare.

“Partia udhëheqëse Kurti e percepton atë si diçka që është e tyre dhe sigurisht që Vetëvendosje nuk do të ishte e gatshme të fliste për këtë sepse e shohin si një përpjekje të opozitës për t'i dobësuar. Ajo duhet të zgjidhet në një mënyrë që do të ishte e pranueshme për të gjitha partitë dominuese shqiptare. Kur votat e diasporës të jenë të balancuara, atëherë do të hapet hapësira për zgjidhjen e këtij problemi dhe shfrytëzimin e modeleve të ndryshme që ekzistojnë brenda Bashkimit Evropian”, konsideron Kamberi.

Ekonomia në planin e dytë

Marko Mishkelin, bashkëpunëtor në Qendrën për Stabilitet Social, beson se fitorja bindëse e Vetëvendosjes në diasporë gjatë zgjedhjeve të kaluara është rezultat i narrativës nacionaliste të Albin Kurtit dhe faktit se për qytetarët që nuk jetojnë në Kosovë, çështjet ekonomike janë dytësore.

“Për njerëzit që jetojnë në diasporë dhe votojnë, ky nacionalizëm është prioritet dhe Albin Kurti në radhë të parë jo vetëm që propagandon, por gjithë fushatën dhe veprimin e tij politik e ndërton mbi përhapjen e nacionalizmit. Për fat të keq, kjo është reflektuar në radhë të parë në ngacmimet e popullit serb në Kosovë dhe Metohi”, thotë Miskelin për Kosovo online.

Ai shpjegon se Lëvizja Vetëvendosje po e “pushton” diasporën me retorikë që nuk fokusohet në problemet ekonomike që janë parësore për votuesin mesatar në Kosovë.

“Ne e dimë gjendjen e gjithë ekonomisë, mungesën e luftës kundër korrupsionit, por vetë masat e marra nga Bashkimi Evropian përbëjnë problem për mbushjen e buxhetit. Të gjitha këto janë probleme që nuk janë parësore për njerëzit që jetojnë përballë. Dhe kjo është një nga arsyet pse Albin Kurti ka pasur shumë mbështetje në diasporë”, beson ky analist.

Si moment të rëndësishëm ai veçon vendosjen mediatike të narrativës që dëshiron të dëgjojë diaspora.

"Një pjesë të madhe të elektoratit, Kurti arriti ta bindë me narrativin që ai shpërndau kryesisht përmes mediave që janë nën kontrollin e tij ose të cilat janë të anshme ndaj tij. Ky narrativ pati shumë sukses te trupi votues në diasporë, pasi ishte fokusi i tyre kryesor. Problemet ekzistenciale, ekonomia dhe lufta kundër korrupsionit nuk janë diçka që i prek ata në jetën e përditshme, pasi ata jetojnë në sisteme të rregulluara. Nga kjo anë, ky ishte edhe fokusi më i madh i fushatës së Albin Kurtit, ndaj ishte e natyrshme që suksesi më i madh të vinte pikërisht nga kjo pjesë e elektoratit," thekson Mishkelin.