A do të sjellin ndryshimin e qeverisjes zgjedhjet e ardhshme në Kosovë dhe çfarë e mban ende në krye Vetëvendosjen?

"Problemi kryesor i partive opozitare është mungesa e lidershipit, fytyrat e reja që ende nuk e kanë provuar veten dhe imazhi i të cilëve është i rënduar nga trashëgimia e keqe e partisë, korrupsioni dhe lidhjet me krimin. Në anën tjetër, shumë pretendojnë se Vetëvendosja e Kurtit nuk do të ketë asnjëherë mbështetje 50 për qind dhe në shpërndarjen e ardhshme të kartave do të duhet të hyjnë në koalicion dhe këtë potencial nuk e ka".

Përgatiti: Millosh Gariq

Se pushteti në Kosovë sot është në duart e “populistëve dhe injorantëve”, të cilët kanë dëmtuar Prishtinën në politikën e jashtme, kanë çuar në masa ndëshkuese nga Bashkimi Evropian dhe kanë dëmtuar marrëdhëniet me partnerët kryesorë, është deklaruar shumë herë në muajt e fundit si akuzë e përfaqësuesve të partive shqiptare nga opozita.

Megjithatë, edhe pse partitë opozitare në Kosovë kërkojnë zgjedhje të parakohshme, analistët vlerësojnë se opozita e di shumë mirë se nuk mund ta rrëzojë qeverinë aktuale sepse nuk ka vota të mjaftueshme në Kuvend për këtë. Prandaj vetëm dorëheqja eventuale e qeverisë së Aljbin Kurtit është rruga drejt zgjedhjeve dhe gjasat që kjo të ndodhë janë shumë të vogla.

Pavarësisht problemeve të shumta me të cilat ballafaqohet qeveria e Kosovës, vlerësimi i Vetëvendosjes në pushtet tek votuesit shqiptarë është ende shumë i lartë. Sipas sondazheve të fundit, partia e Kurtit është e qëndrueshme në rreth 40 për qind të mbështetjes, që është pothuajse 10 për qind më pak se dy vjet e gjysmë më parë, por ende është bindshëm më shumë se të gjitha subjektet e tjera politike në Kosovë.

Nga ky fakt, Albin Kurti nxjerr kapacitetin për të qëndruar në politikën e tij të ashpër kombëtare, e cila ka çuar në nxehje të marrëdhënieve me komunitetin serb, madje ka shqetësuar edhe partnerët më të mëdhenj në Perëndim. Në të njëjtën kohë, është pikërisht kjo politikë, e cila mbështetet në stereotipin e serbëve si armiqtë më të mëdhenj të shqiptarëve, që ruan mbështetjen e fortë të Kurtit në popullatën ekstreme shqiptare.

Sipas të dhënave të paraqitura nga partitë opozitare, sot në Kosovë rreth 30 për qind e qytetarëve jetojnë në kufijtë e ekzistencës. Megjithatë, pjesa më e madhe e tyre e përkrah Kurtin, edhe pse ai nuk ka bërë asgjë nga premtimi se do të bëjë për përmirësimin e kushteve të jetesës së shtresave më të rrezikuara të popullatës në periudhën që kur ka qenë në krye të qeverisë.

Pse Vetëvendosja, përkundër të gjitha premtimeve të paplotësuara dhe skandaleve, ende ka mbështetjen më të madhe te shqiptarët në Kosovë dhe nëse zgjedhjet e ardhshme do të sjellin ndryshimin e qeverisë, është një pyetje që ia kemi bërë bashkëbiseduesve nga sektori civil në Prishtinë dhe Mitrovicë të Veriut.

Populizmi i Kurtit është më i fortë se realiteti

Sociologu dhe analisti politik Artan Muhaxhiri për Kosovo online thekson se Albin Kurti arriti të fitojë votues me populizëm të lartë si askush para tij në Kosovë.

“Rezultati i zgjedhjeve parlamentare të vitit 2021 ishte rezultat i disa variablave të rëndësishëm që krijuan kontekstin për mozaikun e jashtëzakonshëm fitimtar të Vetëvendosjes: zhgënjimet e mëdha politike të shumë kategorive sociale, mungesa e progresit thelbësor ekonomik, mungesa e qeverisëjes së vizioneve për përmirësimin e mirëqenies së përgjithshme, skandali i korrupsionit dhe kriza e brendshme e partive kryesore. Populizmi mjeshtëror i Albin Kurtit arriti të paketojë në mënyrë perfekte edhe kontradiktat mes pikëpamjeve dhe personaliteteve të partisë së tij nën një çati të vetme dhe të shfrytëzojë në maksimum këtë situatë specifike, duke fituar me 50.3 për qind të votave”, thotë Muhaxhiri.

Ai thekson se “për këtë inerci të madhe janë dashur shumë vite dhe investime politike, ndaj është e logjikshme që nuk mund të ndryshojë shpejt në drejtim të kundërt”.

“Partitë e mëdha u gjendën në një situatë traumatike – Partia Demokratike e Kosovës (PDK) kishte 17 për qind, ndërsa Lidhja Demokratik i Kosovës (LDK) 12.7 për qind. Kishte tregues të qartë të fitores së madhe të Vetëvendosjes. Sidoqoftë, ishte vërtet i madh dhe nuk ishte parë kurrë më parë.

Pas dy vitesh e gjysmë, partitë opozitare janë ende në kërkim të një strategjie efektive për të luftuar këtë rend të ri të gjërave dhe populizmin e Kurtit. Sigurisht, ka disa rrethana të vështira për ta. PDK është duke e fokusuar energjinë dhe përkushtimin e saj në gjyqin në Hagë të liderëve të tyre – Hashim Thaçi dhe Kadri Veseli, ndërsa LDK është duke punuar në reformat e brendshme dhe krijimin e një imazhi të ri”, sqaron Muhaxhiri.

Sipas tij, zgjedhjet e reja të mundshme në muajt e ardhshëm vështirë se mund të sjellin ndryshime të mëdha.

“Në raport me konfigurimin aktual të spektrit politik, vështirë se mund të ketë ndryshime. Nuk ka një dispunim të tillë të dukshëm në diskursin publik, gjë që mbështetet nga rezultatet e hulumtimit të opinionit publik. Megjithatë, ekziston një variabël që ka potencialin të krijojë shumë pyetje të reja dhe të hapë perspektiva shumë serioze. Ky është liberalizimi i vizave për Kosovën. Nëse, eventualisht, rezulton të jetë një pikë kthese për trendin e emigrimit të popullatës së re dhe ndryshimet demografike, atëherë shoqëria kosovare mund të përjetojë ndryshime të shpejta dhe konfuze socio-politike”, përfundon Artan Muhaxhiri.

Në këtë moment, partitë opozitare shqiptare në Kosovë ngushëllohen me pretendimin se Lëvizja Vetëvendosje nuk do të marrë më kurrë 50 për qind të votave, siç arriti në zgjedhjet e fundit.

Mbështetja për Vetëvendosjen mbetet e lart

Nënkryetarja e Partisë Demokratike të Kosovës, Vlora Çitaku, shpreson që zgjedhjet parlamentare të mbahen sa më shpejt, për të matur fuqinë e partive politike.

"I vetmi parametër që mat forcën politike janë zgjedhjet dhe dy vite më parë kemi pasur zgjedhjet lokale në të cilat fitoi opozita. Shpresoj që sa më shpejt të kemi zgjedhje parlamentare dhe të ketë matje reale", thotë Çitaku, duke theksuar se e vetmja fushë në të cilën shkëlqen kryeministri Kurti është - propaganda.

Menaxherja e programit të "Nismave të Reja Shoqrore" nga Mitrovica e Veriut, Milica Andriq Rakiq, përmend potencialin shumë të dobët të partis së Albin Kurtit për koalicion si pengesë kryesore.

“Përkrahja e Vetëvendosjes është e madhe, individualisht ajo parti ka mbështetjen më të madhe sipas hulumtimeve, por edhe ajo përkrahje ka ardhur në rënie vitet e fundit. Vetëvendosja me siguri nuk do të fitonte më 50 për qind në zgjedhjet e sotme. Në anën tjetër, potenciali i koalicionit të partisë së Kurtit është i vogël, kështu që shtrohet pyetja se a do të mund të formonin qeveri edhe me 40 për qind në disa zgjedhje të reja”, tregon Andriq Rakiq për Kosovo online.

Po ashtu, ajo tregon se anketat e opinionit publik të njërës prej partive opozitare në Prishtinë tregojnë se ajo parti ka mbështetjen e mbi një të tretës së votuesve.

“Megjithatë, problemi kryesor i opozitës është ndryshimi i lidershipit dhe fytyrat e reja që ende nuk janë vendosur dhe imazhi i të cilave rëndohet nga trashëgimia e keqe e partive mëmë kur bëhet fjalë për korrupsionin dhe krimin. Kjo është veçanërisht e vërtetë për Partinë Demokratike të Kosovës. Nga ana tjetër, Vetëvendosja ka më shumë probleme me stilin e menaxhimit, efektin e politikave, veçanërisht të politikës së jashtme. Për shkak të masave të BE-së dhe dialogut me Serbinë, ka pakënaqësi të madhe, dhe ka ankesa të shumta për punën e ministres së Jashtme, Donika Gervalla. Nuk pati afera të mëdha korrupsioni, me përjashtim të prokurimit të rezervave të mallrave, por shkoi në ekstremin tjetër. “Për shkak të keqmenaxhimit, këtë vit janë shpenzuar vetëm 35 për qind e mjeteve të ndara për projekte kapitale sipas hulumtimit të Institutit GAP, kështu që është logjike që kur ka pak punë të mos ketë shumë hapësirë ​​për afera korruptive”. thekson Milica Andriq Rakiq.