Dashiq: Në negociatat mes Beogradit dhe Prishtinës, BE është më shpesh një “zjarrfikës” sesa një “arkitekt”

Profesori asistent në Fakultetin e Shkencave Politike, Marko Dashiq, vlerëson se Bashkimi Evropian ka arritur rezultate të caktuara në lidhje me mandatin që i është caktuar në negociatat ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, por se problemi qëndron në perceptimin e pritshmërive të tepruara dhe dëshirës që të jetë një “arkitekt”, megjithëse është më shumë zjarrfikës” në këtë proces.

“Palët në mosmarrëveshje duhet të arrijnë në një zgjidhje përfundimtare, dhe BE-ja po menaxhon vetëm ato ‘doreza’ që duhet të çojnë në vetë thelbin, që është normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës”, thotë Dashiq për Kosovo online.

Ai përkujton se pritej që marrëveshja të zbatohej plotësisht një vit më parë, fillimisht me draftin e marrëveshjes në Bruksel, e më pas me konkretizimin e saj në Ohër.

“Por ne shohim që sot nuk ka asgjë nga zbatimi i plotë i marrëveshjes, edhe pse mund të kemi qenë shumë leht kemi besuar se ky zbatim do të vijë realisht. Ndërmjetësimi është një ndërhyrje menaxheriale në procesin diplomatik, por nuk duhet të ushqejmë iluzione se fjala e ndërmjetësit është kyçe dhe vendimtare në këtë proces”, thekson Dashiq.

Ai shpjegon se ka disa argumente në mbështetje të tezës se BE-ja megjithatë arrin rezultate të caktuara si ndërmjetëse në dialog.

“E para është ndërtimi i pritshmërive të tepruara nga palët në kontest se BE-ja do të jetë në gjendje të formulojë dhe të marrë vendime në një periudhë të shkurtër kohore dhe më pas të bindë palët në mosmarrëveshje që t'i zbatojnë ato ashtu siç janë marrë vesh. Kjo është një pritje iluzore, sidomos duke pasur parasysh mandatin që i është caktuar BE-së në këtë proces ndërmjetësimi, i cili është vetëm për të lehtësuar dialogun”, thekson Dashiq.

Pozicioni i dytë bazohet në një përfundim hipotetik se çfarë do të ndodhte nëse nuk do të kishte ndërmjetësim të BE-së.

“Shpesh do të dëgjoni, madje edhe nga disa zyrtarë evropianë, se ata do të donin shumë të luanin rolin e “arkitektit” që u është caktuar. “Arkitekti” në kuptimin e propozimit të ndonjë marrëveshjeje kuadër që vetëm më vonë do të negociohet në detaje. Por, ata më shpesh luajnë rolin e zjarrfikësve falë faktit që lindin në situata krize”, thotë Dashiq.

Ai thekson se mënyra se si BE-ja i ka menaxhuar deri më tani krizat në Kosovë është e lavdërueshme.

“Më duket se menaxhimi i krizës i Bashkimit Evropian është i lavdërueshëm duke pasur parasysh faktin se deri më tani me shumë sukses kanë parandaluar çdo përshkallëzimi të mëtejshëm të diçkaje që ndoshta ishte fara e një konflikti shumë më të fortë midis Beogradit dhe Prishtinës, kryesisht në territory e Kosovës”, beson Dashiq.

Ai vlerëson se arsyet e vonesës së zbatimit të marrëveshjes, duke përfshirë edhe formimin e Bashkësisë së Komunave Serbe, duhet të kërkohen “në fushën e marrëdhënieve të brendshme politike” në Kosovë.

“Mendoj se elitat politike në Kosovë nuk janë të gatshme ta bëjnë diçka të tillë. Kurti e ka bërë të qartë në të gjitha fushatat zgjedhore, e më pas edhe në aktivitetet e tij politike kur është tashmë në detyrë. “Unë kam argumentuar disa herë se gjatë mandatit të Kurtit, formimi i AKS nuk do të ndodhë, edhe nëse jo në atë formë me të cilën komuniteti serb do të ishte vërtet i kënaqur”, beson Dashiq.

I pyetur nëse BE-ja mund të ndikojë që një qëndrim i tillë i autoriteteve në Prishtinë të ndryshojë, Dashiq thotë se po e bën këtë.

“Por, në përputhje me “levat” e ndikimit, mendoj se arrin maksimumin. Madje BE tentoi ta sanksionojë Kurtin, ndonëse në mënyrë simbolike, në formën e disa presioneve diplomatike, në mënyrë që disa përfaqësues diplomatikë të vendeve anëtare të BE-së të mos takoheshin me të, të flisnin publikisht kundër politikave të tij. Ata u përpoqën të arsyetonin me të, por nuk ishte presioni i mjaftueshëm për Kurtin për të ndryshuar politikën e tij dhe reagimet e tij ndaj disa presioneve të mëtejshme nuk do të jenë dukshëm të ndryshme. Ai do të qëndrojë konsistent ndaj politikës që është krejtësisht katastrofike për komunitetin serb në Kosovë”, ka theksuar Dashiq.