Gogić: Samoopredeljenje će preko rezultata popisa pokušati da ospori garantovana prava Srbima

Politikolog Ognjen Gogić ocenjuje da će vlasti u Prištini na svaki način pokušati da iskoriste rezultate popisa stanovništva i bojkot kako bi doveli u pitanje zagarantovana prava za srpsku zajednicu.

“Samoopredeljenje, vladajuća stranka na Kosovu koristi svaku priliku, svaki povod da dovede u pitanje prava koja su garantovana Srbima na Kosovu. I nije da oni neće pokušati da u svetlu rezultata ovog popisa ponovo dovedu u pitanje neke od tih garancija, ali te garancije su toliko komplikovano da se promene da je to ono što ih sprečava”, kaže Gogić za Kosovo onlajn.

Objašnjava da je ustavni sistem Kosova “zaključan” po pitanju bilo kakve promene prava koja Srbi uživaju zato što izmene zahtevaju i njihovu saglasnost.

“Tu su Samopredeljenju ruke na neke većine vezane. Inače bi oni vrlo rado uzeli rezultate popisa i rekli - Srba živi mnogo manje na Kosovu i samim tim nema uslova da oni uživaju ta prava koja uživaju. Ali oni to, na sreću  Srba, ne mogu da učine”, ističe Gogić.

Upozorava da problem popisa stanovništva nije bio samo u bojkotu Srba, već i u činjenici da mnogi nisu ni mogli da se popišu.

“O bojkotu se može govoriti u većoj meri na severu Kosova, ali su i na severu, ali i u sredinama južno od Ibra, građani ukazivali da nisu imali priliku da se popišu. I to je ono što je ostalo neadresirano. Dakle, nije uložen dovoljan napor da se ljudima omogući pravo da se popišu i da se onda dobije realno stanje”, upozorava Gogić.

Dodaje da će konkretnih posledica bojkota Srba ipak biti, ali kroz manja budžetska sredstva za četiri opštine sa većinski srpskim stanovništvom na severu.

“Zapravo, to će biti direktna posledica ovog popisa. Dakle, to je ono što se Kurtiju i centralnim vlastima na Kosovu omogućava, da dalje vrše pritisak na severne opštine i da u svetlu rezultata popisa, koji je za njih jedini merodavan, zapravo smanjuju te budžetske transfere ka opštinama na severu Kosova, a verovatno i da primene neke druge restriktivne administrativne prema opštinama na severu, pozivajući se na rezultate popisa koji pokazuju da zapravo veoma mali broj ljudi živi na severu Kosova”, smatra Gogić.

Dodaje da rezultati popisa s druge strane ipak neće uticati na prava srpske zajednice što se pokazalo i nakon što su bojkotovali popis 2011.

“Treba da se podsetimo da su Srbi bojkotovali popis i 2011. godine, i tu u većem procentu. Tada ga je bojkotovala većina Srba i sa severa i sa juga. I to generalno nije imalo toliko posledice na uživanje Ustavom i zakonom garantovanih prava koja srpska zajednica ima. Ona postoje nevezena za to koji je realno broj Srba živi na Kosovu. Najveći problem sa tim prethodnim popisom je bio taj što se na osnovu toga utvrđuje broj stanovnika koji živi po opštinama tako da su onda opštine sa srpskom većinom nisu imale realno stanje o broju stanovnika i to se odrazilo na budžetska sredstva koja dobijaju, na transfere iz centralnog budžeta”, podseća Gogića.

Dodaje da rezultati u drugim sredinama gde Srbi nisu bojkotovali popis, od Gračanice, Štrpca, pa do srpskih opština u Pomoravlju, pokazuju da ipak nije došlo do većih demografskih pomeranja srpske zajednice bez obzira što je u njima zabeležen i porast Albanaca, ali pripadnika romske zajednice.

“Te opštine su demografski gledano stabilne, one su malobrojne, ali su stabilne. Ali, unutar njih možda će doći do manjeg omera u korist srpske zajednice”, smatra Gogić.

Upozorava i da srpska zajednica mora da bude svesna da međunarodna zajednica više nema razumevanja za njihovo svesno isključivanje iz procesa na Kosovu.

“To što su Srbi isključili sebe iz procesa ne znači da će međunarodna zajednica sada tražiti način da ih vrati u taj proces. Treba da budu svesni toga da međunarodna zajednica nema više razumevanja za takve stvari”, smatra Gogić.

Zaključuje da međunarodna zajednica može, poput Oebsa, za svoje potrebe da napravi analizu stvarnog broj stanovnika, ali da to neće uticati na odluke Prištine.

“Međunarodna zajednica može za svoje potrebe, kada radi procene, da koristi neke druge podatke, ali to na kraju nema značaja za uživanje samih prava. Recimo, Međunaroda zajednica neće intervenisati da se budžet opštinama na severu poveća ili da tvrdi da je broj stranovnika tamo veći nego što popis sugeriše”, naglašava Gogić.