Gjuriq: Vetëm një reagim serioz i bashkësisë ndërkombëtare mund të pengojë agjendën e poshtër të Kurtit

Ambasadori i Serbisë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Marko Gjuriq, ka shprehur frikën se veprimet e njëanshme të kryeministrit të Kosovës Albin Kurti ndaj serbëve në Kosovë do të vazhdojnë edhe në periudhën e ardhshme, përveç siç tha ai nëse nuk ka një reagim të bashkuar dhe serioz të bashkësisë ndërkombëtare.

Në një intervistë për Politikën, Gjuriq ka theksuar se qëndrimet e Serbisë dhe SHBA-së për çështjen e Kosovës janë të ndryshme, por se në dhjetë vitet e fundit është bërë përparim i dukshëm.

“Është jashtëzakonisht e rëndësishme për mbijetesën e popullit tonë në Kosovë dhe Metohi që qendrat e fuqisë amerikane dhe evropiane të vazhdojnë dhe intensifikojnë presionin ndaj regjimit ekstremist në Prishtinë, se ndalon rrezikimin e popullit serb dhe më në fund fillon të respektojë dhe zbatojë marrëveshjet e arritura deri më tani”, ka thënë Gjuriq.

Si do ta përmblidhnit reagimin e Uashingtonit zyrtar ndaj rezultatit të zgjedhjeve parlamentare në Serbi të mbajtura më 17 të këtij muaji?

Administrata zyrtare amerikane dërgoi një mesazh të qartë se pret bashkëpunimin me Qeverinë e ardhshme të Serbisë dhe vazhdimin e punës së përbashkët për përmirësimin e fushave dypalëshe të interesit, forcimin e sundimit të ligjit, si dhe ruajtjen e paqes dhe stabilitetit rajonal. Deklarata e ambasadorit amerikan në Serbi, Kristofer Hill është shumë domethënëse në formën e thirrjes për stabilizimin e situatës aktuale duke theksuar rëndësinë e respektimit të vullnetit të qytetarëve, të shprehur lirisht në zgjedhje, si reflektim i legjitimitetit të proceseve demokratike dhe gatishmërisë së të gjithë aktorëve politikë në vendin tonë për të qetësuar dhe të pranojnë me përgjegjësi rezultatin e zgjedhjeve, pavarësisht nëse ai është i favorshëm për ta apo jo. Populli ynë ka vendosur edhe një herë t'i japë besimin Partisë Përparimtare Serbe dhe në këtë mënyrë, bartësi i listës "Serbia nuk duhet të ndalet", presidenti Aleksandar Vuçiq, rikonfirmon në mënyrë simbolike mbështetjen e shprehur fuqishëm në zgjedhjet presidenciale të vitit të kaluar, për të cilat, kujtojmë se ai nuk kishte nevojë as për raundin e dytë, siç ndodhte shpesh me kandidatët në të kaluarën. Është për të ardhur keq që përfaqësuesit e disa rrymave politike nuk duan të pranojnë vendimin e popullit shumicë të Serbisë, tashmë po përpiqen të përdorin dhunë, presion ndaj publikut dhe përpjekje të parëndësishme për të maskuar dështimin e tyre politik dhe për të marrë pushtetin në rrugë. Jo vetëm që nuk respektojnë qytetarët e tyre, zhvlerësojnë zgjedhjen e tyre dhe degradojnë dinjitetin e institucioneve serbe, por dëmtojnë rëndë edhe reputacionin ndërkombëtar të Serbisë.

Çfarë do të thotë rezultatet e këtyre zgjedhjeve për marrëdhëniet e mëtejshme SHBA-Serbi?

Rezultatet e zgjedhjeve treguan vendosmërinë e popullit tonë për të vazhduar rrugën që kemi ndjekur për më shumë se një dekadë në katër vitet e ardhshme, të cilat janë shumë domethënëse për ne ndërkombëtarisht. Populli ka zgjedhur një opsion politik të qëndrueshëm, serioz, të përgjegjshëm dhe të dëshmuar të suksesshëm, i cili do të ndjekë vazhdimësinë e punës për forcimin dhe përparimin e Serbisë në çdo aspekt të mundshëm, brenda dhe jashtë. Bashkëpunimi me SHBA-në si fuqia më e madhe e botës perëndimore është pjesë e pazëvendësueshme e mozaikut të politikës së jashtme të Serbisë dhe vullneti i përgjithshëm i shprehur në zgjedhjet parlamentare më demokratike dhe më të organizuara që nga futja e sistemit shumëpartiak në Serbi na tregon dy gjëra kryesore. E para është sigurisht besimi i madh i popullit në të ardhmen e Serbisë të udhëhequr nga presidenti Vuçiq dhe partia më e madhe politike në vendin tone, dhe e dyta është përgjegjësia e madhe që PPS, si opsioni i zgjedhur politik, e justifikon këtë besim te lidershipi i ardhshëm shtetëror katërvjeçar. Ruajtja e marrëdhënieve të mira me Amerikën dhe përmirësimi i tyre i mëtejshëm janë në krye të prioriteteve diplomatike të Serbisë dhe në të ardhmen shoh vetëm rritjen dhe zhvillimin e tyre të mëtejshëm në dobi të qytetarëve të vendit tone - duke filluar nga bashkëpunimi më i fortë dhe më i larmishëm në fushën e ekonomisë, investimeve, sektorit të IT-së, energjetikës, mbrojtjes, arsimit, shkencës, e deri te fillimi i dialogut strategjik si konfirmim i ndërsjellë i nivelit të lartë të marrëdhënieve të ndërsjella. Natyrisht, ka gjithmonë hapësirë për zgjerimin e bashkëpunimit, por është arritur shumë, jo vetëm në tre vitet e fundit, por në përgjithësi në dekadën e fundit në të cilin profili i bashkëpunimit tonë me SHBA-në u transformua plotësisht pasi është aktualisht tregu i parë eksportues i industrisë serbe të IT dhe partneri i katërt tregtar i Serbisë në botë me një shkëmbim tregtar rekord prej 1.2 miliardë dollarësh në nivel vjetor. Jam i lumtur për katër vitet e reja të politikës që na kanë sjellë në arritje të tilla dhe pres me padurim sukseset e reja të vendit tonë.

Kosova është një nga sfidat kryesore për Serbinë. A shihni një qasje më fleksibël nga Uashingtoni në të ardhmen?

Serbinë dhe SHBA-në i lidhin shumë pikëpamje dhe interesa të përbashkëta në sfera të ndryshme të veprimtarisë, por çështja e statusit të Kosovës dhe Metohisë është ajo që dy vendet tona nuk e shohin në të njëjtin drejtim. Ne kemi vënë re një ndryshim të rëndësishëm, në kontrast me këndvështrimin dikur eksplicit, të ngurtë dhe pothuajse ekskluzivisht amerikan, në dhjetë vitet e fundit - dhe unë personalisht pata mundësinë ta shoh atë në tre vitet e fundit të shërbimit tim - përmes hapjes dhe vullnetit për të dëgjuar dhe kuptuar pozicionet tona. Dëshmi se vërtet është kështu janë apelet e vazhdueshme të zyrtarëve të lartë amerikanë drejtuar Prishtinës, në të cilat ata insistojnë në zbatimin e plotë të Marrëveshjes së Brukselit dhe veçanërisht në themelimin përfundimtar të Bashkësisë së Komunave Serbe.

Një nga sinjalet më të qarta dhe për ne më pozitive nga pala amerikane erdhi vetëm pak ditë më pare kur kongresmenja Klaudia Teni, bashkëkryetare e grupit serb në Dhomën e Përfaqësuesve të SHBA-së si grup miqsh të Serbisë në Kongres, i dorëzoi këtij organi një Projektligj për mbështetjen e Marrëveshjes së Brukselit. Ky dokument i rëndësishëm jo vetëm që njeh represionin, terrorin dhe dhunën që është bërë në mënyrë flagrante ndaj serbëve në Kosovë e Metohi prej muajsh, por mohon çdo ndihmë nga qeveria amerikane për institucionet e Kurtit deri në përfundimin e veprimeve të tilla. Po ashtu, mbështetja amerikane për autoritetet në Prishtinë kushtëzohet drejtpërdrejt me formimin e Bashkësisë së Komunave Serbe dhe përfundimin e fushatës së presionit dhe shkeljes së të drejtave të njeriut të serbëve në krahinën tonë jugore. Një mesazh i fuqishëm politik shtesë që përcillet me vendosmëri nga ky propozim i Klaudia Tenit është kërkesa për tërheqjen e të ashtuquajturave forca speciale nga veriu i Kosovës, pra për t'i dhënë fund pranisë së tyre ilegale, e cila, mund të thuhet, është një risi në qëndrimin amerikan ndaj palës shqiptare. Pres që fuqia e fakteve të paraqitura në këtë mënyrë së shpejti të inkurajojë një numër gjithnjë e më të madh kongresmenësh demokratë dhe republikanë që të qëndrojnë politikisht pas këtij dokumenti dhe të shprehin kështu mbështetjen e tyre. Është e padiskutueshme që me këtë lëvizje kongresmenja Teni i tregoi Amerikës dhe botës se është një mike e vërtetë e Serbisë dhe popullit serb, sepse në organin më të lartë legjislativ të SHBA-së me guxim ngriti zërin në mbrojtje të të drejtave të serbëve në KeM, e nxitur nga asgjë tjetër përveç drejtësisë, një dëshirë e sinqertë për të ndihmuar dhe një qëndrim për të bërë gjënë e duhur.

Populli serb në Kosovë është i ekspozuar ndaj presioneve dhe keqtrajtimit të ndryshëm dhe tani Prishtina njofton se do të vendosë shërbimin e detyrueshëm ushtarak...a nuk është kjo një rritje e mëtejshme e tensionit, në vend që të qetësohet situata?

Vit pas viti, dhe ajo që është veçanërisht shqetësuese tani, muaj pas muaji dhe javë pas jave, Kurti po zhvillon një fushatë të synuar të spastrimit etnik të serbëve nga territori i Kosovës dhe Metohisë, represionit të përgjithshëm, dhunës, frikësimit dhe eliminimit të faktorit serb nga jeta politike e Kosovës dhe Metohisë. Kam frikë se lëvizjet e tij të njëanshme, provokimet dhe mohimi i të drejtave themelore të njeriut ndaj serbëve vetëm pse janë serbë do të vazhdojnë edhe në periudhën në vijim nëse nuk ka një reagim të bashkuar dhe serioz nga komuniteti ndërkombëtar që më në fund do të pengonte axhendën e tij të poshtër. Është jashtëzakonisht e rëndësishme për mbijetesën e popullit tonë në Kosovë dhe Metohi që presioni ndaj regjimit ekstremist në Prishtinë të vazhdojë dhe të intensifikohet si nga SHBA-të ashtu edhe nga qendrat e pushtetit evropian, të ndalojë rrezikimin e jetës serbe dhe më në fund të fillojë të respektojë dhe zbatojë marrëveshjet e arritura deri më tani.

Si do t'i karakterizonit marrëdhëniet aktuale ndërmjet Beogradit dhe Uashingtonit - ku janë ato më të mira dhe ku mund të përmirësohen?

Jam krenar që shërbej si përfaqësues diplomatik i Serbisë në Uashington në një moment historic në të cilën marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe SHBA-së janë të qëndrueshme dhe të sigurta në një trajektore rritëse. Fakti është se ne po punojmë për zgjerimin e bashkëpunimit në çdo nivel të mundshëm dhe ky do të mbetet synimi ynë edhe në të ardhmen, veçanërisht kur të fillojmë të bashkëpunojmë edhe më intensivisht në kuadër të dialogut strategjik të planifikuar. Nëse do të më duhej të veçoja disa fusha nga të gjitha rezultatet e deritanishme, përmirësimin shtesë të të cilave edhe unë vetë e dëshmoj, në radhë të parë do të ishte padyshim bashkëpunimi ekonomik dhe ushtarak. Bashkëpunimi i forcave tona të armatosura dhe bashkëpunimi në fushën e industrisë së përkushtuar kanë qenë një nga shtyllat kurrizore të bashkëpunimit të përgjithshëm për më shumë se dhjetë vjet dhe një pjesë e rëndësishme e këtyre marrëdhënieve është Programi i Partneritetit Shtetëror i Ushtrisë Serbe dhe Gardës Kombëtare të Ohajos. Në vitet e kaluara atë bashkëpunim të shkëlqyer ushtarak e shtrimë edhe në sektorin civil, ku në një periudhë vetëm dyvjeçare arritëm të lidhim dy Memorandume Bashkëpunimi me palën amerikane – në fushën e arsimit dhe zhvillimit ekonomik. Gjashtë muaj më parë, ne themeluam Këshillin e Biznesit Amerikano-Serb në Uashington, si një platformë e rëndësishme në të cilën, së bashku me miqtë tanë nga Shoqata e Biznesit Amerikano-Europiane Qendrore, në të cilën u bëmë edhe ne, punojmë së bashku për të tërhequr investime amerikane në Serbi dhe për të lidhur kompanitë amerikane dhe serbe. Organizuam disa tryeza biznesi ku dhjetëra kompani amerikane patën mundësinë të njihen me kushtet e biznesit në Serbi dhe mundësitë e investimit dhe në dy muajt e fundit kam qenë në vizita pune në disa shtete federale amerikane - nga Kalifornia, Nevada deri në Florida - me të cilat po shqyrtojmë mundësi shtesë për bashkëpunim ekonomik dhe biznesor dhe po hedhim themelet për marrëveshje të reja ekonomike me SHBA-në.

Krahas sa më sipër, marrëdhëniet politike serbo-amerikane mbahen me takime të rregullta në nivelin më të lartë dhe më të lartë, brenda dhe jashtë vendit. Duke pasur parasysh se presidenti i fundit amerikan që qëndroi në vendin tonë ishte Xhimi Karter, mbetemi me shpresë se në periudhën e ardhshme, pas më shumë se katër dekadash, do të arrijmë të organizojmë një vizitë të presidentit amerikan në Serbi, e cila do të konfirmonte përfundimisht jo vetëm partneriteti i Serbisë dhe SHBA-së, por edhe një interes i përbashkët për stabilitet dhe bashkëpunim në rajonin tonë.