Petronijević: NATO nema imunitet u tužbama srpskih oficira

Imunitet na koji se poziva NATO u slučaju najmanje dve tužbe koje su protiv Severnoatlantske alijanse zbog agresije 1999. godine podnete Višem sudu u Beogradu, u ime obolelih od kancera, potpuno je promašeno opravdanje, smatra advokat Goran Petronijević, prenosi Politika.

"Agresija na Srbiju izvršena je 1999. godine, a sporazum na koji se NATO poziva je iz 2005. godine i nije moguća retroaktivna primena", objašnjava Petronijević podsećajući da je "NATO odgovorio, prigovarajući da je nedostatak odgovornosti, odnosno pasivne legitimacije na njihovoj strani, zbog toga što oni, navodno, imaju imunitet”.

Tužbe su pokrenuli oficiri koji su, tokom bombardovanja, bili angažovani u oblastima gađanim osiromašenim uranijumom, a nakon toga su oboleli od tumora. 

Nedostatak pasivne legitimacije, objašnjava Petronijević, jedan je od uobičajenih prigovora ukoliko tužena strana smatra da nije odgovorna po pitanju naknade štete.

NATO kao pravni subjekat smatra da ima imunitet od krivičnog gonjenja i poziva se na odredbe sporazuma koji je sklopljen 2005. godine sa SRJ, a koji je s naše strane, podseća Petronijević, potpisao tadašnji ministar spoljnih poslova Vuk Drašković.

"A onda i na dva aneksa koji su sledili 2006. godine. U jednom od njih je predviđeno da vojnici, oficiri, službenici Severnoatlantske alijanse, u slučaju da su se našli na teritoriji SRJ, a sada Srbije kao pravnog sledbenika SRJ, bez obzira na vrstu krivičnog dela koje počine, ne mogu odgovarati pred domaćim sudom, već im se mora suditi, ukoliko budu odgovarali, pred vojnim sudom NATO ili pred sudom SAD, ako su američki državljani”, ukazuje Petronijević i podvlači, međutim, da ovaj oblik bilateralnog sporazuma nema nikakve veze s imunitetom na koji se pozivaju, zato što je agresija na Srbiju izvršena 1999. godine, a sporazum je iz 2005. godine i nije moguća retroaktivna primena.

Sporazum se odnosi, kako objašnjava, na krivično gonjenje i imunitet od krivičnog progona, ali ne i od materijalno-pravne odgovornosti, pa je ono na šta se NATO poziva potpuno promašeno opravdanje. Međutim, činjenica da se NATO uopšte udostojio da odgovori, smatra Petronijević, pokazuje da valjano shvataju svoju odgovornost.

Petronijević podseća da su italijanski vojnici boravili na Kosovu gde je bačeno najviše projektila s osiromašenim uranijumom. A zahvaljujući italijanskim udruženjima veterana, naučnim istraživanjima i lekarskim analizama utvrđeno je da postoji direktna veza između boravka italijanskih vojnika na tlu koje je kontaminirano osiromašenim uranijumom i bolesti od kojih su oboleli.

Oni su tužili su Italiju i NATO i dobili su postupke i protiv države i protiv Alijanse.

"Italija je članica NATO-a i ona ih je poslala tamo, tako da imaju mogućnost duple odgovornosti: Italije kao države i kao članice Severnoatlantske alijanse i NATO-a kao saveza. NATO je od italijanskih vojnika prikrio činjenicu o opasnosti koja ih čeka, a ta činjenica je bila poznata američkim i britanskim vojnicima i to je jedan od razloga odgovornosti NATO-a”, ukazuje Petronijević.

Dodaje da Centar za obnovu međunarodnog prava  sarađuje s Italijanima u tom pravcu i da je advokat Srđan Aleksić prvi potegao to pitanje u smislu sudske naknade, odnosno sudskog epiloga u tom pravcu, upravo imajući u vidu primer italijanskih vojnika i njihovih advokata.

"Oni su zagrizli i otišli daleko”, ukazuje Petronijević i ističe da se Italijani solidarišu sa Srbijom i ohrabruju nas da koristimo sve ono što su oni do sada uradili i da nastavimo dalje da se borimo.

Domaći sudovi moraju da krenu u proces, kako navodi naš sagovornik, bez obzira na pritiske NATO i Zapada.

Petronijević zaključuje da su Kosovo i pogranični delovi najviše bili gađani uranijumskom municijom, a područje gde se danas nalazi američki "Bondstil” jedino nije bilo gađano jer se znalo da će tu biti baza.

Dodaje i da albansko stanovništvo na Кosovu u velikoj meri oboleva, ali da se o tome tamo ne govori zbog toga što su od Zapada "dobili državu".