Džudo – dalekoistočna meka moć na Zapadnom Balkanu

Piše za Kosovo onlajn: Muharem Bazdulj

Kad se definišu borilački sportovi, često je javlja potreba da se fokus stavi na „plemenitu veštinu“ odnosno da se izbegne svaka ideja da je reč o pukom takmičenju iz oblasti snage i „marisanja“. U taj okvir se dobro uklapa i džudo o kojem se najčešće govori kao o vrsti sporta i veštine nastalom iz skupa probranih tehnika iz Džiudžicua. Džiudžicu je u to vreme u Japanu bilo zajedničko ime za sve borilačke veštine (udaračke i rvačke). Tada je osnivač džudoa - Jigoro Kano (1860. – 1938.), koji je savladao nekoliko stilova Džiudžicua, odlučio uzeti ono najbolje od svake i odbaciti nepotrebno. Novi sport se tako rodio.

Sama reč „džudo“ na japanskom znači „nežni put“, a džudo u Japanu počinje da biva popularan u poslednjim godinama devetnaestog veka. 1964. godine, džudo postaje olimpijski sport u muškoj kategoriji, a dvadeset i osam godina kasnije (1992.) ista stvar se ozvaničava i u ženskoj kategoriji.

Dosad je na Olimpijskim igrama dodeljeno nešto više od šest stotina medalja u džudou, u različitim kategorijama. Osvajači dolaze iz čak 56 zemalja, sa svih 5 kontinenata. Ubjedljivo najjači je, naravno, Japan sa ukupno 96 medalja, dok druga po redu Francuska ima 57 njih, a treća Južna Koreja: 46.

Verovatno ne postoji druga oblast ljudskog delovanja u kojem je samoproglašeno Kosovo tako visoko pozicionirano u svetskim okvirima kao što je reč u uspehu u džudou na Olimpijskim igrama. Naime, Kosovo ima 3 olimpijske medalje u džudou, i to sve tri zlatne i to mu osigurava 15. mesto na listi svih vremena. (Primera radi, Sjedinjene Američke Države ovde drže 16. mesto.)

Na skorašnjoj konferenciji za štampu, čak je i predsednik Vučić priznao da su Kosovo i Hrvatska na ovim Olimpijskim igrama u džudo bili superiorni u odnosu na srpske takmičare i takmičarke. Bosna i Hercegovina kao jedna od retkih evropskih zemalja bez ijedne olimpijske medalje ove godine je tome najbliža bila takođe u kontekstu džudoa, a preko takmičarke Larise Cerić.

Na spisku slovenačkih olimpijskih medalja je šest medalja iz džudoa, a i nekadašnja Jugoslavija je u ovom sportu osvojila dve olimpijske bronze (Slavko Obadov 1976. u Montrealu, odnosno Radomir Kovačević 1980. u Moskvi.)

Na tragu ovih podataka i informacija zainteresovao sam se za istoriju džudoa na jugoslovenskim prostorima, pa sam pronašao izuzetno zanimljiv naučni rad dr. Nikole Mijatova sa Instituta za savremenu istoriju u Beogradu. Naslov rada je indikativan: „Džudo klan: Uloga džudoa u karijerama istaknutnih policijskih funkcionera Jugoslavije“.

U apstraktu rada se kaže: „Članak razmatra karijere istaknutih policijskih funkcionera na prostoru Jugoslavije 90-ih godina 20. veka za koje je zajednička karakteristična crta bila bavljenje džudoom. Dinamika karijere Radomira Stojičića Badže, Sente Milenkovića, Gorana Radosavljevića Gurija i drugih analizirana je dominantno uz pomoć intervjua istaknutog funkcionera Džudo saveza Jugoslavije i njihovog bliskog prijatelja, Vuka Rašovića“.

Autor, međutim, ide dalje u prošlost u odnosu na potencirane devedesete. Primera radi, on navodi da je prvi džudo-klub u nekadašnjoj Jugoslaviji bio „Mladost“ iz Zagreba osnovan početkom pedesetih godina dvadesetog veka. Kaže Mijatov da se oko zagrebačkog kluba razvila prva jugoslovenska džudo-škola pa nastavlja: „Ta škola je od svojih početaka bila u bliskoj vezi sa vojskom, a još bližoj sa policijom. Kao plod te saradnje izdvojio se niz kadrova koji su preko džudoa izgradili karijere i ostavili svoj pečat na istoriju jugoslovenskog džudoa, a preko njega i istoriju Jugoslavije. U toku svog sportskog formiranja oni su se sretali i upoznavali kroz džudo“.

I tu počinjemo da nailazimo na imena, između ostalih, „Milana Kresoje, Momčila Mandića, Miće Stanišića, Josipa Lucića, Mladena Markača i drugih“, koji su se tokom rata našli na suprotstavljenim stranama, premda su, kako Mijatov duhovito kaže, „potekli sa iste strunjače“.

U američkoj popularnoj kulturi i žanrovskom filmu, budući visoki političari po pravilu prolaze kroz konkretna (polu)tajna studentska udruženja; policijske karijere u postjugoslovenskim državama bile su neobično čvrsto isprepletene sa bavljenjem džudoom.

Na spisku sportista i sportistkinja koji su napravili istaknute rezultate u džudou na Olimpijskim igrama, nema nikog iz Albanije Očito je, znači, da rano prisustvo ovog sporta na Kosovu ima jugoslovensko ishodište. Nisu, dakle, veliki sportski uspesi albanskih džudistkinja s Kosova, kako se to kaže, repa bez korena.