Veriu i Kosovës si adut i pushtetit në fushatën parazgjedhore

Para zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, Vetëvendosje në pushtet i vendosi qartë të gjitha zhetona e saj në një fushë - veriun e Kosovës. Njoftimi për hapjen e urës kryesore mbi Ibër, mbylljen e zyrave të Postës së Serbisë, bastisjet e policisë në Autoritetet e Përkohshme të Komunave dhe në hapësirat e Fondit PIO... Disa parti opozitare i quajnë populiste dhe propagandistike lëvizjet e pushtetit aktual në veri, ndërsa ekspertët e ekonomisë theksojnë se duke u marrë me veriun, qeveria e Albin Kurtit ka neglizhuar nevojat e qytetarëve dhe ka kërcënuar zhvillimin ekonomik.

Shkruan: Dushica Radeka Gjorgjeviq

Se cilat do të jenë lëvizjet e ardhshme të qeverisë së Kosovës në veri para se të shkojnë në zgjedhje, mund të supozohet vetëm. Njëri nga bashkëbiseduesit tanë beson se nuk do të ketë masa shumë radikale, tjetri i frikësohet tensioneve shtesë.

Duke komentuar situatën në Kosovë, kryeministri serb Millosh Vuçeviq tha sot se Albin Kurti nuk ka çfarë t'u ofrojë votuesve të tij për zgjedhjet e shkurtit, përveç asaj që po ndërmerr në veri, mbi të cilën, siç ka deklaruar, ka vendosur një objektiv.

“Qëllimi tjetër shqiptar sigurisht që është shfuqizimi i Universitetit të Prishtinës, i cili është zhvendosur në Mitrovicë. Ata besojnë se universiteti në thelb krijon forcë shtesë për popullin serb. Ata nuk do të dorëzohen, do të shkojë edhe në kopshte, nuk do të ndalet. Kurti nuk ka çfarë t'u ofrojë votuesve të tij për zgjedhjet e shkurtit, përveç kësaj”, tha Vuçeviq.

Temat që kanë të bëjnë me veriun e Kosovës, sipas mendimit të kryetarit të Partisë Demokratike të Kosovës, Memlji Krasniqi, “janë pjesë e propagandës së kryeministrit Albin Kurti, për të mos folur për çështje shumë më të rëndësishme”. Deputeti i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Pal Lekaj, paralajmërimin për hapjen e urës kryesore mbi Ibër e ka quajtur “fushatë parazgjedhore” të Albin Kurtit, e cila nuk do të ndodhë.

Duke e parë situatën nga aspekti ekonomik, ish-kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu, është i mendimit se qeveria e Albin Kurtit nuk ka as vizion ekonomik e as diplomatik, dhe se me vendime të njëanshme për çështjen e Veriut kërcënon zhvillimin ekonomik dhe zmbraps investitorët e huaj.

Lëvizjet e fundit të autoriteteve të Kosovës në veri, sipas vlerësimit të bashkëpunëtorit të OJQ-së "Nisma e Re Shoqerore" nga Mitrovica e Veriut, Aleksandar Shluka, megjithatë nuk duhet të shihen ekskluzivisht në dritën e fushatës parazgjedhore, sepse siç thotë ai, nuk duhet harruar se veprimet e njëanshme dhe të dëmshme ndaj komunitetit serb janë duke u zhvilluar që nga themelimi i pushtetit aktual në Prishtinë.

“Ka tre vjet që po ndodh, që nga kriza e parë e targave në shtator të vitit 2021, dhe ja ku është shtatori i vitit 2024. Pra, kemi vazhdimësinë e krizës në veri të Kosovës, dhe në këtë kuptim, më mirë mund të themi se Albin Kurti është në një gjendje të fushatës së përhershme parazgjedhore kur është fjala për veriun. Gjithçka që ai bën është në shërbim të promovimit të Vetëvendosjes dhe promovimit personal dhe, si të thuash, mbledhjes së pikëve politike, sepse e ka parë që ka jehonë në komunitetin shqiptar, se i pëlqen në një farë mënyre, e miratojnë dhe në bazë të kësaj ka shumë përkrahje”, ka thënë Shluka për Kosovo online.

Siç shton ai, një nga arsyet e qasjes së Kurtit është se ai nuk ka asgjë tjetër për të ofruar.

“Unë nuk jam ekspert i ekonomisë, por sipas analizave të shumëkujt, Kosova është në një nga fazat më të këqija që nga shpallja e pavarësisë në aspektin socio-ekonomik. Mirëpo, ajo që është po aq e rëndësishme është që njerëzit të mos e ndiejnë atë si pasojë e drejtpërdrejtë të kësaj politike, kështu që ende i miratojnë këto veprime në veri. Ata nuk e kuptuan se masat e BE-së apo disa sanksione të tjera që synonin këtë qeveri ndikojnë në jetën e tyre, që ndikojnë drejtpërdrejt në cilësinë e jetës. Derisa ta kuptojnë këtë, ata do të vazhdojnë të miratojnë këto masa që janë në thelb populiste dhe që i largojnë njerëzit nga temat e rëndësishme të jetës, dhe regjimi në pushtet do të vazhdojë të ketë mbështetje”, beson Shluka.

Në periudhën në vijim, deri në zgjedhje, siç vlerëson ai, mund të priten tensione shtesë.

“Nuk jam i sigurt se çfarë do të ndodhë konkretisht, po flitet shumë për faktin se në veri në sistemin serb kanë mbetur vetëm institucionet e arsimit dhe shëndetësisë, por nuk mendoj se do të mbyllen, në kuptimin që u mbyllën Autoritetet e Përkohshme. Mendoj se qeveria në një farë mënyre do të përpiqet t'ua vështirësojë punën e tyre, aq sa do të jetë thjesht e pamundur të mbijetojnë këto institucione dhe në këtë mënyrë ato të mbyllen realisht”, thotë bashkëbiseduesi ynë.

Historitë rreth hapjes së urës kryesore mbi Ibër janë zbutur pak, vëren ai, por nuk do të habitej nëse do të rifillonin, pasi, siç thotë, ato “punojnë” me votuesit dhe qeveria nuk ka çfarë të ofrojë tjetër.

Sa i përket opozitës, edhe ajo, sipas Shlukës, po përpiqet të marrë disa pikë për situatën në veri.

“Nuk jam i sigurt që opozita ka një qasje thelbësisht dashamirëse. Më shumë duan të kritikojnë qeverinë e Kosovës, të thonë se nuk po funksionon si duhet dhe gjoja do ta bënin më mirë. Besoj se nuk do ta bënin në mënyrë kaq të ashpër si Vetëvendosje, por gjithashtu nuk mendoj se kanë ndonjë qëllim tepër të mirë dhe mendoj se synimi i tyre është zgjerimi i sovranitetit të Kosovës. Dhe në disa qeveri të mëparshme, para Vetëvendosjes, serbët në Kosovë nuk kanë kaluar mirë, kështu që të gjithë në njëfarë mënyre po kërkojnë të përfitojnë maksimalisht nga situata në veri”, përfundon Shluka.

Profesori asistent i Fakultetit të Shkencave Politike në Beograd, Stefan Surlliq, nuk pret lëvizje tepër radikale nga autoritetet e Kosovës në veri deri në zgjedhjet parlamentare, por beson se fushata e tyre zgjedhore do të bazohet në atë se si veriu është integruar plotësisht dhe se si janë shfuqizuar institucionet e Serbisë.

Gjithashtu është e mundur, thotë ai, që zbatimi i vendimit për hapjen e urës kryesore mbi Ibër të shtyhet për periudhën pas zgjedhjeve.

“Por sigurisht që do të vazhdohet me njoftime se edhe ato elemente të vogla, si të thuash, të prezencës së shtetit të Serbisë dhe Beogradit do të shfuqizohen, sa i përket administratës dhe disa strukturave komunale. Sa i përket shëndetësisë dhe arsimit, tani për tani aktorët ndërkombëtarë thonë se këto janë vija të kuqe dhe se ekzistenca varet prej tyre. Mendoj se Prishtina nuk do të reagojë ndaj atyre institucioneve në periudhën e ardhshme, edhe pse, për fat të keq, gjithnjë e më shumë dëgjojmë nga përfaqësues të policisë dhe nga disa përfaqësues të pushtetit në Prishtinë se sistemi shëndetësor dhe arsimor janë problem i madh për strukturat e Kosovës”, thotë Surlliq për Kosovo online.

Ajo që po ndodh në veri muajt e fundit politologu Arbnor Sadiku vëren në kontekstin e largimit të serbëve nga institucionet e Kosovës, gjë që, thotë ai, i dha mundësinë Albin Kurtit të zgjerojë shtresën e sovranitetit në këtë pjesë të Kosovës.

“Ata morën avantazh për shkak të lëvizjes së gabuar të presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, i cili u bëri thirrje të gjithë serbëve në veri të Kosovës që të largohen nga institucionet si policia, gjykatat dhe institucionet komunale”, ka thënë Sadiku për portalin tone.