Radojkoviq: Për shkak të lëvizjeve të Kurtit, zbatimi i asaj që u dakordësua në Bruksel është i dyshimtë

Historiani Stefan Radojkoviq vlerësoi se e vetmja zgjidhje e qëndrueshme për komunitetin serb në Kosovë do të ishte ruajtja e institucioneve serbe, por se lëvizjet e Prishtinës kanë prodhuar një "situatë të re" në të cilën është e diskutueshme se deri në çfarë mase marrëveshjet e arritura do të jenë në gjendje të zbatohen, përfshirë funksionin e Asociacionit të Komunave Serbe.

"Zgjidhja e qëndrueshme është mbrojtja e institucioneve serbe në Kosovë dhe Metohi. Kjo është absolutisht numër një, dhe kjo i referohet në veçanti arsimit, kulturës, shëndetësisë, por edhe institucioneve të tjera sociale dhe publike që ishin atje. Me sa duket, qëllimi dhe plani ishte që ato të ishin brenda asociacionit të komunave serbe, megjithatë, e gjithë kjo ishte pjesë e paketës së marrëveshjeve të Brukselit nga viti 2013 dhe 2015, e cila tani është një letër e vdekur. Prandaj, lëvizjet e Kurtit në terren, me sa duket, çuan në një situatë të re ku pyetja e thjeshtë është se deri në çfarë mase ajo marrëveshje do të jetë në gjendje të zbatohet", tha Radojkoviq për Kosovo online.

Ky analist shton se për komunitetin serb në Kosovë, një zgjidhje edhe më ideale që do të garantonte mbijetesën e tij do të ishte pajtueshmëria me vendimet e Këshillit të Sigurimit të OKB.

“Situata më ideale është të respektohet Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së”, saktësoi ai, duke komentuar deklaratën e ambasadorit të BE-së në Prishtinë, Aivo Orava, se Unioni “dëshiron një zgjidhje të qëndrueshme për komunitetin serb në Kosovë”.

Radojkoviq thotë se deklarata e Oravit është në fakt një “hyrje” në pjesën e dytë të “turneut ballkanik” të Përfaqësueses së Lartë të Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Kaja Kallas.

Pritet që Kallas, si në Beograd ashtu edhe në Prishtinë, do të këmbëngulë në respektimin e marrëveshjeve të nënshkruara, nga viti 2013 deri në ato të fundit, të cilat po gjejnë mënyrën për zbatimin e marrëveshjes së Brukselit.

"Megjithatë, duket se ishte 'shumë pak - erdhi shumë vonë'. Gjithmonë ka pasur shumë pak deklarata të tilla, kështu që shohim se gjatë administratës së Kurtit pati një anulim de facto të çdo marrëdhënieje midis komunitetit serb dhe Prishtinës, veçanërisht në veri të Kosovës. Megjithatë, serbët në jug të Ibrit gjithashtu menduan se ata nuk janë në të vërtetë një komunitet që dëshirohet në Kosovë nga shumica, komuniteti shqiptar. Dhe tani kjo listë dëshirash duhet ta rigjallërojë dialogun e Brukselit, i cili të paktën ka rënë në një rrugë pa krye, dhe do të ishte më e vështirë të thuash se ai është klinikisht i vdekur", theksoi Radojkoviq.

Kjo është arsyeja pse ai e interpreton vizitën e Kallas si dëshirën e BE-së për të dalë nga "limbo" në të cilën u gjend për shkak të trazirave të reja gjeopolitike.

“Kaja Kallas po vjen për të konfirmuar se Ballkani Perëndimor është oborri i Bashkimit Evropian, veçanërisht tani në këtë proces të rishpërndarjes së letrave në skenën globale midis Rusisë, SHBA-së dhe Kinës, ku Evropa është gjendur në një situatë të pasigurt dhe tani po përpiqet të afirmohet të paktën si një aktor rajonal me rëndësi të madhe”, beson Radojkoviq.

Ai është i bindur se BE-ja do të përpiqet ta bëjë këtë duke i ofruar rajonit një lloj "karrote" përmes Planit të Rritjes Financiare dhe fondeve të reja.

Një problem shtesë për BE-në, dhe kur bëhet fjalë për Prishtinën, ai e sheh në afrimin në rritje me Turqinë.

“Sa i përket Prishtinës, ajo do të përpiqet pak me sanksionet që ka futur, nuk do të japë mbështetje për anëtarësim në Këshillin e Evropës. Do të shohim nëse do të ketë ndonjë ndikim vendimtar, por duket se vizita e Kaja Kallas është në fakt disi e detyruar nga ngjarjet në skenën globale, dhe për të qenë e sinqertë, duhet të merret parasysh edhe fakti që presidentja e administratës së Prishtina, Vjosa Osmani, vizitoi Ankaranë dhe ndoshta pret më shumë mbështetje nga Turqia sesa nga BE”, specifikoi Radojkoviq.