Mesazhe mirëseardhjeje ose ultimatumet në meny: Çfarë iu ofrua liderëve të rajonit në darkën në Bruksel?

Përkushtimi ndaj zgjerimit, reformat e brendshme dhe përparimi në dialogun mbi çështjet kyçe, siç është edhe çështja e Kosovës, do të jenë të domosdoshme për përparimin e Ballkanit në rrugën drejt BE-së, u theksua në takimet në Bruksel që administrata e re evropiane organizoi dje për liderët e Ballkanit Perëndimor. Bashkëbiseduesit e Kosovo online, nga Tirana deri në Beograd, vlerësuan se BE-ja tregoi se Ballkani nuk është harruar, pavarësisht faktit se Ukraina është prioritet, ndërkohë që, nga ana tjetër, mesazhet e dërguara nga Brukseli interpretohen ndryshe.

Shkruar nga: Petar Rosiq

“E ardhmja e Ballkanit Perëndimor është në BE. Le të punojmë për ta realizuar. Ky është mesazhi që unë së bashku me Kaja Kallas dhe Marta Kos i përcollëm në darkë liderëve të Ballkanit Perëndimor”, ka shkruar presidenti i ri i Këshillit Evropian, Antonio Kosta, në një rrjet social pas darkës që shtroi mbrëmë për liderët nga rajoni.

Darka u parapri nga takime, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i përcolli Koshtit shqetësimin e tij për përshkallëzimin e fundit të situatës së sigurisë në Kosovë dhe kërkoi nga BE-ja dhe vendet anëtare të saj angazhim dhe mbështetje të shtuar.

Siç tha ai, ka pasur një bisedë të mirë edhe me Komisioneren e BE-së për Zgjerim dhe Politikë të Fqinjësisë, Marta Kos, të cilës i ka përcjellë se Serbia dëshiron të përfitojë nga momenti i ri në procesin e zgjerimit të BE-së.

Më e vështira ishte me shefen e re të diplomacisë evropiane Kaja Kallas e cila insistoi para së gjithash për vendosjen e sanksioneve kundër Federatës Ruse, vazhdimin e dialogut dhe gatishmërinë më të madhe për kompromise me Prishtinën, si dhe zgjidhjen e rastit Banjska.

“Për ne është e rëndësishme që të përmbushim kushtet që janë vendosur, por nëse vendosim sanksione ndaj Rusisë, të gjitha dyert do të jenë të hapura për ne dhe nëse e njohim Kosovën e pavarur, gjithçka është e mundur, por ne nuk jemi të interesuar”, ka theksuar Vuçiq pas takimeve.

Ai tha se temë e atyre bisedimeve ishte edhe incidenti i fundit që ka ndodhur në kanalin Ibër-Lepenac. Ai theksoi se Serbia nuk e ka problem të pranojë rezultatin e hetimeve dhe se kushdo që e ka kryer atë nuk e ka bërë në asnjë interes të Beogradit dhe Serbisë, pa dallim nacionaliteti.

Nga ana tjetër, kryeministri i Kosovës Albin Kurti në Bruksel “shpreh shqetësimin e tij për frikësimet dhe kërcënimet e vazhdueshme ndaj Kosovës” dhe akuzoi Serbinë për shkelje të marrëveshjeve.

Duke përmbledhur mesazhet nga Brukseli, Milosh Pavkoviq, bashkëpunëtor i Qendrës për Politika Evropiane për Kosovën, shpjegon se takimi i djeshëm me liderët e Ballkanit Perëndimor ishte planifikuar para së gjithash për t'i treguar administratës së re të BE-së se është e interesuar për bashkëpunim me rajonin dhe zgjerimi.

“Ideja ishte hapja e një faqeje të re dhe fillimi i bisedimeve me liderët e Ballkanit Perëndimor. Mesazhet kryesore që mund të merrnim ishte se BE-ja është e interesuar për zgjerim dhe se administrata e re do të punojë në të, por kishim edhe mesazhe nga Beogradi që ishin skeptike si në aspektin e politikës së jashtme ashtu edhe në aspektin e zgjidhjes së problemit të Kosovës. Ne pamë edhe njëfarë qëndrimi negativ të presidentit të Serbisë që ai i shprehu gjatë vizitës së tij në Bruksel”, tha Pavkoviq dhe vlerësoi se Ballkani është në krye të prioriteteve të administratës së re të BE-së, përkrah Ukrainës, e cila është në luftë me Rusinë.

Ai beson se është një lajm i mirë për palën serbe që administrata e re e BE-së, kur është fjala për incidentin në kanalin Ibër-Lepenci në Zubin Potok, është fokusuar në hetim, edhe pse siç thekson ai, Prishtina menjëherë ia drejtoi gishtin Beogradit, për të marrë shpejt mbështetjen e bashkësisë ndërkombëtare.

“Askush nuk e akuzoi Beogradin, por ata u fokusuan ekskluzivisht në hetimin dhe rezultatet e hetimit, që, më duket, është një lajm i mirë për Serbinë dhe një lajm i keq për Prishtinën, qëllimi i së cilës ishte të fajësonte shpejt Beogradin dhe të merrte mbështetje për të nga komunitetit ndërkombëtar. Ata nuk ia dolën”, thotë Pavkoviq.

Kur është fjala për Maqedoninë e Veriut, kryeministri Hristijan Mickoski në një deklaratë për media tha se qeveria mbetet e fokusuar në reforma dhe është e gatshme të diskutojë gjithçka që është parimore për shtetin dhe qytetarët, por nuk pranon ultimatume.

“Ne folëm për gjithçka që e shihnim si sfidë në të kaluarën, gjithçka që duhej të hiqnim dorë në emër të vlerave evropiane, por në të njëjtën kohë i konfirmuam qëndrimet tona se nuk i pranojmë ultimatumet, se jemi të gatshëm të bisedojmë aq sa duhet për të gjetur rrugën që të kalojmë nëpër atë proces negociator dhe të bëhemi shtet anëtar i Bashkimit Evropian”, tha Mickoski.

Drejtoresha e Institutit për Politikë Evropiane nga Shkupi, Simonida Kacarska, thotë për Kosovo online se amendamentet kushtetuese janë kusht që duhet plotësuar, por edhe që Komisionerja Evropiane Kos duhet të tregojë përkushtimin e saj për temat që janë në proces të zgjerimit.

Duke folur për prioritetet e administratës së re evropiane, ai thekson se ato janë të përcaktuara qartë, se Ukraina ka një rol kyç, por se takimet janë dëshmi se as Ballkani Perëndimor nuk është harruar.

“Ditën e parë kur komisionerja e re evropiane Marta Kos mori detyrën së bashku me Presidenten e Këshillit dhe Përfaqësuesen e Lartë për Politikën e Jashtme Kaja Kallas, ata ishin në Ukrainë. Prandaj, dita e tyre e parë e punës ishte, siç pritej, në Kiev, që do të thotë se Ukraina mbetet në fokusin e zgjerimit”, shprehet ajo.

Nga ana tjetër, sipas saj, Ballkani Perëndimor aktualisht është “një prioritet më i ulët për BE-në”.

“Ndoshta fjala plan i dytë nuk është e përshtatshme, por Ballkani Perëndimor është padyshim një prioritet më i ulët për shkak të situatës së sigurisë që po sjell Ukraina”, thotë Katarska dhe shton se takimet e djeshme me liderët e Ballkanit Perëndimor tregojnë se rajoni nuk është harruar.

Një javë para takimeve në Bruksel, Marta Kos deklaroi se ka mundësi që disa shtete të bëjnë marrëveshje për anëtarësim në Union në vitet e ardhshme, dhe theksoi se Shqipëria dhe Mali i Zi kanë shkuar më larg në atë proces, por kjo nuk do të thotë ende asgjë.

Analisti politik nga Tirana, Ben Andoni, vlerëson për Kosovo online se takimet e djeshme me liderët e rinj të BE-së i dhanë mundësi kryeministrit shqiptar Edi Rama të shohë qëndrimet e tyre për rajonin, dhe i dha atij mundësinë për të provuar forcën e tij si në nivel ndërkombëtar ashtu edhe në atë vendas.

Andoni thotë se takimet kanë qenë të rëndësishme që vetë Rama të takojë liderët e rinj të Bashkimit Europian dhe “të kuptojë se çfarë mendojnë ata”.

“Gjithashtu, për të testuar forcën e tij në marrëdhëniet me këto institucione. Sigurisht, roli i zotit Rama është të tregojë se qeveria e tij ka bërë një punë të mirë duke u përgatitur për fillimin e bisedimeve për grupin e parë të kapitujve të negociatave të anëtarësimit në BE. Shqipëria pritet të hapë një grup tjetër kapitujsh këtë muaj”, thotë Andoni.