Rregullorja e BQK-së në fuqi për tre muaj: Ende pa dinarë, deri në tryezën e festave me akrobaci

Përgatitja për festat e Pashkëve për serbët në Kosovë këtë vit nënkuptonte fillimisht shkuarjen në Bujanoc, Rudnicë apo Rashkë për t'i marrë rrogat dhe pensionet, sepse për shkak të dekretit të Bankës Qendrore të Kosovës, i cili heq përdorimin e dinarëve, ata nuk kanë mundur të marrin të ardhurat e tyre në mënyrë të civilizuar për tre muaj të plotë. Dhe tryeza festive do të jetë e ndryshme në krahasim me Pashkët e kaluar, pasi që në dyqanet në Kosovë nuk mund të gjejnë më produkte nga Serbia. Ndalimi i Prishtinës për importin e mallrave serbe nga 14 qershori 2023 është ende në fuqi.

Çdo kilometër i kaluar për të arritur paratë në bankat në Serbi kërkon shpenzime shtesë, u ankuan para gazetarëve tanë qytetarë nga Shtërpca, Grçanica, Mitrovica e Veriut... Kaq më pak ka mbetur në portofolin e tyre për jetën e përditshme. Jo të gjithë mund të udhëtojnë, më të moshuarit dhe të sëmurët, sigurisht që jo.

“Problem është edhe shuma e parave që “vërtitet nëpër qytet”. Paratë po mbarojnë. Njerëzit nuk mund të blejnë dhe të paguajnë për diçka të madhe. Nuk ka mall nga Serbia, njerëzit që shkojnë për të tërhequr para nga ana tjetër e vendkalimit administrativ dhe blejnë e sjellin diçka me vete, megjithatë këto janë shuma të vogla. Pensionistët janë më të cenuarit”, tha për Kosovo online Lubisha Zubac nga Qendra Kulturore “Dragica Zharkoviq” në Mitrovicën e Veriut.

Nevenka Nikollçeviq nga Shtërpca thotë se nuk ka para për të blerë.

“Nuk blejmë askund, nuk ka as dinarë as euro, presim të na bjerë nga Zoti. Për 15.000 dinarë po shkoj në Bujanoc të marr pensionin, kjo është jeta në zero”, janë revoltuar ajo dhe bashkëqytetarët e saj.

Raundi tjetër i bisedimeve ndërmjet delegacioneve të Beogradit dhe Prishtinës për zgjidhjen e problemeve të shkaktuara nga dekreti i BQK-së i miratuar në fund të dhjetorit të vitit të kaluar, i cili hyri në fuqi më 1 shkurt, mund të jetë më 13 maj. Pas raundit të fundit, të mbajtur më 25 prill, përfaqësuesi special i BE-së për dialog, Mirosllav Llajçak, ka njoftuar se ka paraqitur një zgjidhje kompromisi për çështjen e dinarit dhe se takimi i ri do të pasojë pasi palët të japin komentet e tyre.

Petar Petkoviq, kryenegociatori i Beogradit, pas raundit të 25 prillit tha se çështja e dinarit duhet të zgjidhet urgjentisht sepse serbët në Kosovë janë të kërcënuar dhe sepse funksionimi dhe ekzistenca e institucioneve serbe të rëndësishme për mbijetesën e tyre vihet në pikëpyetje, por gjithashtu se është e qartë se nuk ka vullnet politik të autoriteteve të Prishtinës për ta zgjidhur këtë çështje. Ai konfirmoi se Beogradi do të dalë me komente për idetë e reja të paraqitura nga Llajçaku.

Nga ana tjetër, kryenegociatori i Prishtinës, Besnik Bislimi, deklaroi në atë kohë se Serbia ka “qëndrime shqetësuese sa i përket transferimit të mjeteve financiare në dinarë nga Serbia në Kosovë” dhe se propozimet për krijimin e një entiteti të ri afarist në veri të Kosovës janë shkatërruese.

Ekonomisti Sasha Gjogoviq thotë për Kosovo online se ai pret që zgjidhja e problemit të shkaktuar nga vendimi i Bankës Qendrore të Kosovës për anulimin e transaksioneve të pagesave në dinarë do të bëjë që Banka e Kursimeve Postare të licencohet nga autoritetet kosovare dhe se pagesat e të gjitha përfitimeve të marra nga qytetarët e nacionalitetit serb në Kosovë më pas bëhen përmes saj.

Sipas tij, nuk do të ketë kthim në rrugët e vjetra dhe duhet gjetur një zgjidhje e re.

“Do të jetë e pashmangshme që do të ketë pagesa në euro. Nga deklaratat e përfaqësuesve tanë kam mundur të lexoj se janë të gatshëm për pagesa në euro dhe se ka gatishmëri që të shkohet për licencimin e Bankës sonë të Kursimeve Postare nga Kosova. Autoritetet, përmes të cilave do të mund të vazhdojmë të paguajmë të gjitha kompetencat që marrin qytetarët tanë, por sigurisht që nuk bëhet fjalë vetëm për një faktor ekonomik, ka edhe një faktor politik në kuptimin nëse. në mënyrë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë i njeh kompetencat e Bankës Qendrore të Kosovës, por nëse e keni parasysh që tashmë janë njohur kartat e identitetit, targat dhe vulat doganore, nëse sektori i energjisë është i integruar, atëherë nuk shoh asnjë dallim të veçantë se me marrjen e licencës do t'i njihej juridiksioni i BQK-së në mënyrë indirekte, sepse në këtë mënyrë plotësoni kërkesaat e qytetarëve të kombësisë serbe dhe ua lehtësoni jetën”, thotë Gjogoviq.

Fokusi, shton ai, duhet të jetë te popullsia dhe jo te shtrirja politike, sepse njerëzit jetojnë me muaj në pasiguri, me kosto shtesë dhe vetëorganizim për të arritur te paratë e tyre.

Kryenegociatori i Prishtinës, Besnik Bislimi, ka deklaruar se“licencimi i një subjekti afarist të Serbisë në Kosovë është i papranueshëm” për Prishtinën, pa specifikuar nëse e ka fjalën për Bankën e Kursimeve Postare, dhe Gjogoviq thotë se nuk e sheh pse licencimi i Bankës Postare do të ishte i papranueshëm për Prishtinën.

“Nga Banka Qendrore e Kosovës erdhën deklarata se nëse ndonjë bankë dëshiron të operojë në territorin e Kosovës duhet të licencohet dhe në këtë kuptim ata tashmë kanë dërguar mesazhe në muajin shkurt në drejtim të licencimit të Bankës sonë të Kursimeve Postare. Është mirë që Serbia të ketë bankën e saj në territorin e Kosovës dhe që banka gradualisht, me zbutjen e tensioneve, të fillojë të zgjerojë operacionet e saj në zona të tjera të Kosovës. Sepse nëse keni ndikim financiar në Kosovë, do të thotë se mundeni të ketë disa ndikime të tjera dhe se ju keni leva të tjera të pushtetit”, beson Gjogoviq.

Në pyetjen se si do të ndikojë e gjithë kjo në institucionet që janë të regjistruara në sistemin serb, bashkëbiseduesi ynë thotë se kjo çështje është dashur të zgjidhet para çështjes së dinarit, sepse tani problemet po ndërthuren njëra me tjetrën.

“Mendoj se mesazhi i keq ishte se ata filluan në mënyrë të njëanshme të vendosin një vendim për dinarin dhe se nuk ishte dakorduar në radhë të parë nën autoritetin e kujt do të ishin institucionet publike. Në bazë të kësaj, ende mund të merret një vendim për dinarin dmth për monedhën e pagesës. Tani për tani, me sa shoh, Beogradi zyrtar do të bëjë pagesa për ato institucione derisa të bëhet një zgjidhje tjetër, pasi ato do të bëjnë pagesat për pensionistët dhe përfituesit e ndihmës sociale siç pajtohen Beogradi dhe Prishtina, më vonë besoj se do të ketë diskutime se ku do të integrohen këto institucione, qendrat shëndetësore, spitalet, zyrat postare..., në cilin sistem do të vazhdojnë të punojnë”, thotë Gjogoviq.

Askush nuk mund të parashikojë se sa kohë do të duhet që Beogradi dhe Prishtina të arrijnë një marrëveshje dhe siç thotë një banore e Graçanicës: duhet të jetosh.

“Ne kemi edhe Pashkë edhe lavdi, të gjithë bashkë. Çmimet janë të larta, por duhet të jetojmë”, na tha ajo.