Gjeneral Kunja: Kosova nuk është histori e mbaruar

Gjenerali portugez Raul Kunja, ish-zyrtar i lartë i KFOR-it dhe këshilltar ushtarak i ish-shefit të UNMIK-ut, Joakim Riker, në një intervistë për Kosovo online ka thënë se Kosova nuk është histori e mbaruar, dhe se askush nuk po përpiqet të gjejë një zgjidhje paqësore. Sipas këtij gjenerali, një zgjidhje paqësore është e mundur vetëm me një marrëveshje gjithëpërfshirëse ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, e cila do të kërkonte formimin e BKS-së. Duke vlerësuar punën 25 vjeçare të KFOR-it dhe UNMIK-ut, gjenerali Kunja pohon se problemi kryesor është se të dy misionet që nga fillimi nuk kanë punuar në përputhje me mandatin e tyre bazuar në Rezolutën 1244 dhe Marrëveshjen e Kumanovës.

“Edhe unë, po të isha serb, nuk do të isha i kënaqur me gjendjen aktuale. Gjithashtu, shqiptarët nuk janë të kënaqur me situatën aktuale. Prandaj konflikti do të vazhdojë patjetër”, thekson Kunja.

Sipas tij, zgjidhja që në fillim ka qenë që Kosovës t'i jepet statusi i autonomisë më të gjerë.

“Për mua, zgjidhja ka qenë gjithmonë autonomia. Nuk ka kuptim ta quajmë atë një shtet në shkallë të plotë siç pretendojnë ata. Ose krahina e Serbisë, krahina autonome e Serbisë ose, nëse ka një lloj marrëveshjeje, duhet lejuar që pjesa e pushtuar nga shqiptarët t'i aneksohet Shqipërisë, edhe pse kjo duket pak e pavend si kusht për zgjidhje. Për mua zgjidhja më e mirë do të ishte autonomia e madhe për krahinën. Dhe kaq”, tregon Kunja.

Ai shton se problemi më i madh për momentin është se askush nuk dëshiron një zgjidhje paqësore të konfliktit, e cila është e mundur vetëm nëse Beogradi dhe Prishtina pranojnë marrëveshjen e plotë.

„Disa pjesë, komuna madje mund të ndahen nga provinca. Pse jo. Kjo duhet të jetë një zgjidhje e qetë. Por, duke pasur parasysh që askush nuk përpiqet të gjejë një zgjidhje të qetë, konflikti do të vazhdojë. Nuk ka përfunduar ende. Do të përfundojë kur të dyja palët ta pranojnë plotësisht marrëveshjen. Në këtë moment, kjo nuk është rasti. Pra, potenciali për probleme është gjithmonë aty dhe shumë varet nga udhëheqësit e të dy qeverive. Nga njëra anë varet nga qeveria serbe, shumë e rëndësishme, dhe nga ana tjetër, nga njerëzit që kanë pushtet në Prishtinë. Në këtë moment, udhëheqja aktuale është më e keqja e mundshme. Më kujtohet koha kur isha atje, një nga shkaqet më të mëdha të problemeve në Kosovë ishte pikërisht Lëvizja Vetëvendosje, partia e zotit Kurti. Ai nuk është ndryshuar, ai është shkaku i problemit,“ mendon Kunja.

Pohimet e diplomatëve evropianoperëndimorë se formimi i BKS-së nuk është më “kusht i të gjitha kushteve” për Kosovën, Kunja i konsideron të gabuara dhe se nuk respektojnë lëshimet që Serbia ka bërë deri më tani.

“Nëse dikush nga Bashkimi Evropian thotë këtë, atëherë është gabim. Nëse thonë se nuk është kërkesë, atëherë është gabim. Ata duhet të kuptojnë se nëse BKS është kusht, është një lëshim i madh për Serbinë në lidhje me sovranitetin e saj. Mirë, nëse Serbia e pranon formimin e këtij Komuniteti, atëherë është mesazh se do ta njohë në një farë mënyre pavarësinë, përveç këtyre komunave që ende kanë lidhje të forta me Serbinë. Nga pikëpamja juridike, në një farë mënyre është një heqje dorë nga sovraniteti. Por, për një zgjidhje paqësore, kjo është rruga, rruga drejt një zgjidhjeje paqësore. Në fund të fundit, ato komuna do të jenë garanci e paqes”, saktëson Kunja.

Gjenerali portugez ka qenë në Kosovë në disa raste, si pjesë e KFOR-it dhe UNMIK-ut. I pyetur se si e vlerëson punën e 25-të vjetore të të dy misioneve, ai thekson se problemi kryesor është se ata nuk kanë filluar punën në përputhje me mandatin e besuar.

“As KFOR-i dhe as UNMIK-u nuk i filluan mandatet si duhet. Fatkeqësisht, mjedisi ndërkombëtar në atë kohë nuk favorizoi një fillim të mbarë të punës së tyre”, thotë Kunja.

Ai shpjegon se problemi qëndron në faktin se as Marrëveshja e Kumanovës dhe as Rezoluta 1244 e KS të OKB-së nuk janë zbatuar plotësisht.

“Ka pasur një marrëveshje të Kumanovës për tërheqjen e forcave serbe nga Kosova dhe ajo marrëveshje asnjëherë nuk është përmbushur plotësisht. Më pas, u miratua Rezoluta 1244 e OKB-së. Dhe e njëjta gjë ndodhi. Rezoluta e OKB-së theksonte qartë se ky është territor serb. Pra, nuk bëhej fjalë që gjërat të zhvilloheshin ashtu siç u zhvilluan. Por përfaqësuesi i parë i Sekretarit të Përgjithshëm është, besoj, dhe ky është mendimi im, se ai e kanalizoi situatën ashtu siç është tani. Kjo do të thotë se ai bojkotoi të gjitha mundësitë për një marrëveshje brenda kornizës autonome”, shpjegon Kunja.

Ai gjithashtu beson se në atë kohë janë marrë vendime që kanë keqinterpretuar përgjegjësitë e misionit të UNMIK-ut.

“Në njëfarë mënyre, marrëveshjet e bëra atëherë, nga regjistrimi i automjeteve, policia, kartat e identitetit dhe të tjera...Të gjitha ato marrëveshje ndryshuan sistemin ashtu siç duhej të ishte, u keqinterpretua. Ishte një mënyrë për të bojkotuar evoluimin normal të situatës”, beson Kunja.

Ai përmend krijimin e një sistemi financiar plotësisht të pavarur nga Serbia, duke përfshirë doganat, si një tjetër dështim serioz.

“Doganat në kufi ishin të dobishme vetëm për pushtetin lokal dhe në të njëjtën kohë shumë të dëmshme për interesat serbe”, pohon Kunja.

Ai përfundon se përgjegjësinë më të madhe për këtë e ka shefi i parë i misionit civil të OKB-së në Kosovë, Bernard Kushner.

“Çështja e mosrespektimit të plotë të Rezolutës së Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe Marrëveshjes së Kumanovës janë arsyeja pse situata nuk shkoi në drejtimin e duhur. Përgjegjësia për këtë është tek njerëzit kyç që ishin përgjegjës në Unmik, dhe ky ishte (Bernard) Kushner. Në fakt, kryesisht ai. Ishte e tmerrshme të punoje në atë kohë. Unë isha atje, e di si u bë. KFOR-i ishte gjithashtu, pa dyshim, një forcë e fortë ushtarake që varej shumë nga vendimet e shteteve. Komanda e KFOR-it ka qenë gjithmonë një ent që ka përmbushur dëshirat e vendeve të ndryshme”, tha gjenerali portugez Raul Kunja.