Sa larg mbërrin pamja nga Amerika Latine, deri në Beograd apo në Prishtinë?

Në fund të javës së kaluar, Ministri i Punëve të Jashtme i Serbisë, Marko Gjuriq, mori pjesë në Asamblenë e Përgjithshme të Organizatës së Shteteve Amerikane, e cila bashkon vendet e Amerikës Latine dhe Karaibeve. Ishte nga kjo pjesë e botës që erdhi njohja e parë e pavarësisë së Kosovës, dhe analistët pohojnë se një e re mund të pasojë së shpejti. Sipas bashkëbiseduesve të Kosovo online, si Beogradi ashtu edhe Prishtina po bëjnë gjithçka për të forcuar pozicionet e tyre dhe për të fituar sa më shumë aleatë në kontinente që mund të "ngatërrojnë llogaritjen".

Shkruan: Gjorgje Baroviq

Republika e Surinamit, nga pjesa verilindore e Amerikës së Jugut, ishte vendi i parë që tërhoqi njohjen e pavarësisë së Kosovës në vitin 2017. Pas saj, 28 vende anembanë botës e kanë bërë këtë deri më tani.

Vendi i fundit që e ka njohur Kosovën është Sudani.

Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani e njoftoi këtë më 12 prill përmes rrjetit social "X" dhe pas takimit me Ministrin e Punëve të Jashtme të këtij vendi Ali Youssef Ahmed al-Sharif në Austri.

Për autoritetet në Prishtina, është vendi i 119-të që ka njohur pavarësinë e Kosovës, por sipas llogaritjes së Beogradit, është njohja e 85-të.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, njoftoi së fundmi se kjo "matematikë" mund të ndryshojë, domethënë se së shpejti do të ketë "surpriza nga dy pjesë të ndryshme të botës në këtë çështje".

Qnjohje të mundshme
Ish-ambasadori i Serbisë në Meksikë, Milisav Pajiq, thotë në një intervistë për Kosova online se situata politike në Amerikën Qendrore dhe Latine është e tillë që të paktën pesë vende mund të tërheqin vendimin e tyre për të njohur Kosovën.

Ai thekson se kjo është shumë e rëndësishme për Serbinë, veçanërisht në Kombet e Bashkuara.

"Çdo shtet anëtar i OKB-së ka një votë në Asamblenë e Përgjithshme, veçanërisht kur në axhendë janë çështje të tilla që kanë të bëjnë me situatën në provincën tonë jugore. Është shumë e rëndësishme që rezolutat e paraqitura në dëm të Serbisë të mos marrin shumicën dërrmuese në Asamblenë e Përgjithshme", thekson Pajiq.

Ai thekson se në Amerikën Qendrore, Serbia mund të sjellë tërheqjen e njohjes së Kosovës në Panama dhe Kosta Rika, dhe se në Amerikën e Jugut të paktën tre vende që e njohën Kosovën mund ta ndryshojnë këtë vendim.

"Njëra është Peruja, ku mendoj se ka mundësi serioze për tërheqjen e njohjes së të ashtuquajturës Kosovë. Kishim atje 'Elektroprojekt', e cila është një nga kompanitë e kultit që ishte e përfshirë në shumë nga punimet e tyre të investimeve, siç është projekti 'Ćira - Piura', i cili ujit pjesën shkretinore të Perusë", beson Pajiq.

Ai veçon Kolumbinë si vendin e dytë që, deri vonë, tradicionalisht ndiqte një politikë pro-amerikane.

"Megjithatë, për momentin, atje është në pushtet një grup i krahut të majtë që po bën një devijim drejt SHBA-së. Mendoj se tani mund të jetë momenti për të pasur njëfarë pranie, një vizitë nga delegacioni ynë i nivelit të lartë dhe hapjen e një dialogu politik me Kolumbinë", thotë Pajiq.

Ai shton se ky është një vend me popullsinë e dytë më të madhe, por edhe një faktor i rëndësishëm rajonal.

"Tani ekziston një atmosferë e favorshme për të provuar kontakte dhe dialog serioz mbi këtë temë", theksoi ish-ambasadori i Serbisë në Meksikë.
Si vend i tretë, për të cilin ai pretendon se mund ta ndryshonte "leht" qëndrimin e tij ndaj Kosovës, ai përmend Gujanën.

"Ne kishim marrëdhënie shumë të mira me të në kohën e Lëvizjes së të Paangazhuarve. Ish-Jugosllavia ishte në një farë mënyre një idhull për ta. Ajo është ende anëtare e Lëvizjes së të Paangazhuarve dhe mendoj se ka perspektiva për të bërë diçka", është i bindur Pajiq.

Ai shton se Republika Dominikane, ku ka një numër të madh emigrantësh serbë, dhe Belize - ish-Hondurasi Britanik - janë ndër grupin e vendeve që gjithashtu mund të ndryshojnë qëndrimin e tyre në lidhje me pavarësinë e Kosovës.

"Përmes disa projekteve kulturore dhe ekonomike, mund të bëhet diçka në mënyrë që ata t'i afrohen njohjes së të ashtuquajturës Kosovë, sepse mendoj se është një vend që Serbia mund të më ofrojë llojin e duhur të ndihmës, nga bursat, projektet e investimeve... Mendoj se diçka mund të bëhet atje", thotë Pajiq.

Kur bëhet fjalë për vendet e Amerikës Latine që janë fort në anën e pavarësisë së Kosovës, ai thekson Salvadorin dhe Hondurasin.

"Ka shumë pak mundësi. Ne nuk kemi asnjë ambasadë në atë rajon, përveç Meksikës. Kemi Kubën, por ajo mbulon më shumë këtë vend të Karaibeve sesa Amerikën Qendrore. Pa praninë e drejtpërdrejtë të përfaqësuesve tanë, ambasadave dhe misioneve diplomatike, është shumë e vështirë të ndikosh elitat politike lokale që të marrin në konsideratë argumentet kundër njohjes së të ashtuquajturës Kosovë", thotë Pajiq.

Aleatë të përbashkët

Nga ana tjetër, ish-ambasadori i Kosovës në Itali, Albert Prenkaj, beson se Kosova dhe Serbia në fakt kanë të njëjtët aleatë në Hemisferën Perëndimore dhe se të gjithë janë të interesuar t'i lehtësojnë dhe t'i ndihmojnë në normalizimin e marrëdhënieve, por edhe në anëtarësimin në Bashkimin Evropian deri në vitin 2030.

"Mendoj se Kosova dhe Serbia kanë të njëjtët aleatë që janë të interesuar të lehtësojnë dhe të ndihmojnë në arritjen e një marrëveshjeje shumë të rëndësishme ligjërisht të detyrueshme për normalizimin e marrëdhënieve. BE-ja dhe SHBA-të, si dhe Rusia dhe Kina, janë të interesuara që të dy vendet, Kosova dhe Serbia, të bien dakord të punojnë së bashku në bashkëpunimin ekonomik dhe më në fund të dyja të bëhen anëtare të plota të BE-së si të gjitha vendet e tjera në rajon deri në vitin 2030", thotë Prenkaj për Kosovo online.

Duke komentuar rolin e vendeve të Amerikës Qendrore dhe Jugore në atë proces, Prenkaj theksoi se Ballkani Perëndimor është një "udhëkryq nevralgjik" në të cilin të gjithë janë të interesuar.

"Si Kosova ashtu edhe Serbia, si kryqëzime nevralgjike të gadishullit të Evropës Juglindore, janë me rëndësi të veçantë për paqen dhe stabilitetin, dhe për më tepër, për zhvillimin ekonomik të të dy shoqërive dhe qytetarëve. Kjo është arsyeja pse mendoj se rajoni ynë është pjesë e sferës së interesit të Hemisferës Perëndimore, dhe me këtë nënkuptoj në një kuptim më të gjerë jo vetëm vendet e Ballkanit Perëndimor, por edhe Greqinë, Bullgarinë, Rumaninë, Kroacinë dhe Slloveninë", specifikon ky analist.

Duke kujtuar se dialogu i Brukselit mundësoi procesin e normalizimit të marrëdhënieve, Prenkaj thekson se dialogu kontribuoi në faktin se "Kosova dhe Serbia janë faktorë paqeje dhe stabiliteti në Evropën Juglindore".

"Vetë procesi i dialogut ishte një faktor paqeje, sigurie dhe stabiliteti në rajon", thekson ai.

Ai specifikon se "Hemisfera Perëndimore" dëshiron të përmirësojë bashkëpunimin si me Prishtinën ashtu edhe me Beogradin, dhe se rezultati i kësaj është fakti se me kalimin e viteve Kosova është bërë anëtare e plotë e iniciativave rajonale: Procesi i Berlinit, Ballkani Perëndimor 6, Bashkëpunimi Rajonal Rinor (RAYCO), Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal (RCC).

"Duhet të theksoj se ashtu siç Kosova, si një vend i ri, është një projekt i Hemisferës Perëndimore, Serbia është gjithashtu një aleat i rëndësishëm i vendeve perëndimore, BE-së dhe SHBA-së, madje edhe i NATO-s. Edhe pse doktrina e politikës së jashtme të Serbisë zbatohet në katër shtylla: Uashingtoni, Brukseli, Moska, Pekini, mendimi im është se edhe pse për shkak të ekuilibrit të nevojshëm mban marrëdhënie të ngushta me Moskën, ajo ka edhe bashkëpunim shumë intensiv me BE-në, pra Parisin, Berlinin, Budapestin dhe veçanërisht me SHBA-në. Gjithashtu, Serbia ka marrëdhënie të mira me NATO-n. Edhe pse Serbia është e paanshme, të mos harrojmë se është në Partneritetin për Paqe me qëllim përmirësimin e stabilitetit dhe sigurisë në të gjithë Evropën", thekson Prenkaj.

"Pikat" strategjike

Ish-diplomati Zoran Milivojeviq beson se Amerika Qendrore dhe Jugore janë të rëndësishme për interesat strategjike të Serbisë, veçanërisht në lidhje me Kosovën, dhe se vendet në këtë pjesë të botës e kuptojnë rëndësinë e respektimit të së drejtës ndërkombëtare dhe sovranitetit territorial.

“Amerika Qendrore dhe Jugore është një zonë e rëndësishme për interesat tona strategjike, veçanërisht kur bëhet fjalë për Kosovën dhe Metohinë. Duhet të mbahet mend se ka vende të rëndësishme që nuk e kanë njohur pavarësinë e tyre të vetëshpallur, duke filluar me Meksikën, Brazilin, Argjentinën, Venezuelën, Kubën... Dhe kjo seri vendesh të vogla të Karaibeve nga të cilat ka filluar procesi i njohjes”, theksoi Milivojević në një intervistë për Kosovo online.

Ai kujton se Surinami ishte vendi i parë në këtë pjesë të botës që tërhoqi njohjen e saj për Kosovën në vitin 2017, dhe se pjesëmarrja e fundit e Ministrit të Punëve të Jashtme Marko Gjuriq në Asamblenë e Përgjithshme të Organizatës së Shteteve Amerikane vetëm sa konfirmoi marrëdhëniet e forta dypalëshe midis Serbisë dhe vendeve në këtë pjesë të botës.

"Kjo është diçka që u krijua gjatë mandatit të tij, kur ai ishte ambasador në Amerikë", thekson Milivojeviq.

Ai thotë se prania e Serbisë në këtë samit ishte e rëndësishme për takimet dypalëshe dhe mesazhet kryesore.

"Nën një, për të konfirmuar interesin tonë në marrëdhëniet dypalëshe me këto vende dhe nën dy argumente që janë të rëndësishme për çështjen tonë kyçe, Kosovën dhe Metohinë, jo vetëm ndaj vendeve që e kanë njohur ose nuk e kanë njohur, por në përgjithësi ndaj atyre vendeve. Është një kontinent i rëndësishëm dhe ka ende vende ndaj të cilave duhet të veprojmë në lidhje me Kosovën dhe Metohinë", beson Milivojeviq.

Ai shpjegon se suksesi diplomatik i Serbisë duhet të interpretohet përmes qëndrimit të saj parimor.

"Ne i trajtojmë të gjitha këto vende në mënyrë të barabartë, madje edhe ato më të voglat, si Santa Lucia ose Trinidad dhe Tobago, ose disa nga ato vende më të vogla krahasuar me ato të mëdhatë. Çdo votë në Kombet e Bashkuara vlen njësoj. Dhe duke u dhënë rëndësi këtyre vendeve, ne në fakt ndërtojmë një nivel të veçantë besimi", thekson ky diplomat.

I pyetur se sa të njohura janë vendet e Amerikës Qendrore dhe Jugore në përgjithësi me çështjen e Kosovës, Milivojeviq thotë se në "punën dhe kontaktet serioze diplomatike, paraqitet e gjithë situata".

"Ajo që është më e rëndësishme në të gjithë historinë është ai qëndrim ndaj sovranitetit dhe ndjenja e atyre vendeve për sa e rëndësishme është kjo temë, sa e rëndësishme është të respektohen parimet e së drejtës ndërkombëtare. Sidomos për vendet e vogla që përballen me forcën dhe imponimin e interesave të fuqive të mëdha", shpjegon Milivojeviq.

Rezultati i një politike të tillë, specifikon ai, është se Serbia "qëndron mirë" në këtë pjesë të botës, jo vetëm kur bëhet fjalë për të mos ndryshuar qëndrimin e saj për çështjen e Kosovës, por edhe kur bëhet fjalë për marrëdhëniet dypalëshe.

"Jemi në një pozicion absolutisht të mirë, jo vetëm në lidhje me këtë konfirmim, por edhe në lidhje me marrëdhëniet tona dypalëshe me Brazilin, Meksikën, Argjentinën, Venezuelën, Kubën... Pra, me vendet që janë liderë në atë rajon në qëndrimin e mosnjohjes së pavarësisë së Kosovës. Për ne, është kapitali që nuk ka çmim. Është një barrierë që Prishtina nuk mund ta thyejë", thekson Milivojeviq.

Ai shton se suksesi i diplomacisë serbe është më i madh kur dihet se shumica e këtyre vendeve janë në zonën e ndikimit të SHBA-së.

"Amerika dështoi të imponojë çështjen e shtetësisë së Kosovës në atë zonë. Duhet t'i falënderojmë veçanërisht këto vende të mëdha dhe të rëndësishme që i përmbahen parimit të sovranitetit. Këto janë Meksika, Brazili, Venezuela. Ato qëndrojnë të vendosura në ato qëndrime dhe mendoj se për ne, është një nga zonat më të rëndësishme përveç Afrikës ku ne mbrojmë parimin dhe që përfaqëson një barrierë për përpjekjet për të konfirmuar shtetësinë e Kosovës", është i bindur Milivojeviq.