Petreski: Pavarësisht se si do të zhvillohet Ballkani i Hapur në të ardhmen, është e rëndësishme të bashkëpunojmë

Ekonomistja dhe drejtoresha ekzekutive e Institutit për Kërkime Ekonomike dhe Politika “Finance Think”, Blagica Petreski thotë për Kosovo online se Ballkani i Hapur synon të përshpejtojë reformat strukturore, të cilat nënkuptojnë edhe një ristrukturim më të shpejtë të tregut të punës dhe një nga lehtësirat e tilla parashikohet në kuadër të kësaj nisme. Ai shton se marrëveshjet për lëvizjen e lirë të fuqisë punëtore duhet të reduktojnë procedurat administrative për marrjen e lejeve të qëndrimit, si dhe të lehtësojnë plotësisht marrjen e lejeve të punës ndërmjet vendeve të Ballkanit të Hapur - Maqedonisë së Veriut, Serbisë dhe Shqipërisë.
Nesër në Shkup, përpara mbledhjes së liderëve rajonalë lidhur me Planin e BE-së për rritjen e Ballkanit Perëndimor me vlerë gjashtë miliardë euro, nisma e Ballkanit të Hapur duhet të kishte shënuar fillimin e zbatimit të masës së aksesit të lirë në tregun e punës në vendet e asaj nisme, por ajo ngjarje është shtyrë derisa, siç thuhet nga Qeveria e Maqedonisë së Veriut, të plotësohen të gjitha kushtet teknike për zbatimin e tij.
Gjithashtu u tha se të gjitha protokollet lidhur me kushtet për akses të lirë në tregje, si dhe skemat e identifikimit elektronik, janë plotësisht të harmonizuara dhe që ekipet teknike në secilin vend të ndërmarrin hapat dhe aktivitetet e duhura përfundimtare që kjo masë e përfitimit të qytetarëve të hyjë në fuqi sa më parë.
Sa do të jetë e dobishme nisma e Ballkanit të Hapur varet nga tre faktorë kyç, thotë Petreski, e cila tregon se integrimi ekonomik rajonal është i një rëndësie të veçantë për ekonominë, duke pasur parasysh aspiratat për anëtarësim të plotë në BE.
Faktori i parë është se cila është struktura aktuale e tregut të punës, i dyti është sa janë pagat në vendet anëtare të Ballkanit të Hapur dhe pjesa e tretë është vullneti politik për reforma strukturore”, thekson ajo.
Organizata që ajo drejton ka analizuar strukturën dhe tendencat në tregun e punës dhe ka konstatuar pabarazi midis ofertës dhe kërkesës. Ajo sqaron se bëjnë përjashtim profesionet që kërkojnë aftësi në IT, ndërsa p.sh. ka shkurtime drastike në fushën e arsimit, ku për një vend pune janë rreth 75 punëtorë të interesuar.
“Nga ana tjetër, kemi profesione deficitare në industrinë e shërbimeve, ku sektori i biznesit identifikon mungesën e punëtorëve dhe ne duhet të gjejmë një mënyrë për t'i mbushur ato boshllëqe. Duke qenë se kjo iniciativë do të ndikojë në një situatë të tillë, sigurisht që duhet të bëjmë përpjekje nëse mund të tërheqim punëtorë nga vendet ku hapemi, si Serbia dhe Shqipëria, për të kompensuar punëtorët për profesionet ku kemi më pak punëtorë. Një mundësi e tillë ndoshta ekziston edhe për pjesët kufitare të vendit tonë, atë lindore dhe perëndimore”, thekson Petreski.
Ajo vazhdon se lëvizjet e fuqisë punëtore ndikohen ndjeshëm edhe nga pagat.
"Kemi vërejtur se ka rreziqe për punë të caktuara, veçanërisht ato sezonale, sepse në Serbi punëtorët mund të paguhen më shumë, dhe potencialisht për profesione nga industria e IT ku pagat janë përsëri më të larta në Serbi. Nga ana tjetër, ne mund të tërheqim punëtorë në pjesa lindore e vendit ku kemi zona të lira dhe investitorë të huaj, ku pagat janë më të larta dhe puna është më tërheqëse”, thotë Petreski.
Ajo thekson se pavarësisht se si do të zhvillohet dhe zbatohet në të ardhmen nisma e Ballkanit të Hapur, ajo duhet të jetë një motiv për të zbatuar reformat sa më shpejt dhe me efikasitet.
“Kjo vlen sidomos për format arsimore, ne duhet të përshtatemi më shpejt me nevojat e tregut të punës, sepse pavarësisht se konstatojmë se kemi profesione me tepricë të punëtorëve, ne vazhdojmë të prodhojmë në masë personel të tillë, duke u dhënë shpresa të rreme studentëve të ardhshëm se do të jenë në gjendje të gjejnë punë në profesionin e tyre të zgjedhur. Pjesa e dytë është ajo që ne bëjmë me ata persona që janë në evidencën e Shërbimit të Punësimit dhe që kanë arsim fillor apo të mesëm dhe gati 80 për qind e tyre janë në mesin e të papunëve, për të parë se si mund t'i rikualifikojmë ata në përputhje me kërkesat e tregut të punës. Gjithashtu kemi vërejtur se, për shembull, rajoni i Shkupit, Manastirit dhe Prilepit kanë mungesë të madhe të punëtorëve. Kjo nuk është rasti për rajonin e Pollogës, ku për të gjitha profesionet kemi një ofertë më të madhe se kërkesë për fuqi punëtore, gjë që tregon një ekonomi potenciale gri. Prandaj, të gjitha këto analiza na tregojnë se kemi nevojë për masa që do t'i përshtaten rajonit, e në disa raste edhe vetë komunës”, përfundon Petreski.
komentet