Gjuriq me Odobeskun: Kemi nevojë për mbështetjen e BE-së për të mbrojtur të drejtat e serbëve në Kosovë dhe Metohi

Ministri i Punëve të Jashtme, Marko Gjuriq, i cili ndodhet për një vizitë zyrtare në Bukuresht, ka thënë sot se i ka njoftuar miqtë e tij rumunë për sfidat me të cilat përballet komuniteti serb në Kosovë, si rezultat i lëvizjeve të njëanshme dhe të pakoordinuara të regjimit të kryeministrit të Kosovës Albin Kurti.

Gjuriq shprehu mirënjohjen e tij për mbështetjen parimore të Rumanisë për integritetin territorial dhe sovranitetin e Serbisë dhe për mirëkuptimin e pozitës së vështirë të popullit serb në Kosovë.

“Sot shfrytëzova rastin t’i njoh miqtë tanë rumunë me sfidat me të cilat ballafaqohet komuniteti serb në Kosovë dhe Metohi, si rezultat i lëvizjeve të njëanshme dhe të pakoordinuara të regjimit të Kurtit. Në këtë kuptim, kam përcjellë përkushtimin e plotë të Beogradit për zgjidhjen e këtij problemi përmes dialogut, duke zbatuar marrëveshjet ekzistuese që janë arritur nën patronazhin e BE-së. Ne kemi nevojë për mbështetjen e partnerëve tanë evropianë, ndër të cilët është Rumania, në mbrojtjen e diçkaje që është vlerë e përbashkët, pra të drejtave njerëzore, politike dhe të tjera të popullit tonë”, tha Gjuriq.

Në një konferencë të përbashkët me ministren e jashtme rumune Luminica-Teodora Odobesku, Gjuriq shprehu mirënjohjen për mbështetjen dhe solidaritetin e treguar në lidhje me tragjedinë në Novi Sad.

“Faleminderit për ngushëllimet për tragjedinë që ndodhi në vendin tonë dhe për solidaritetin e shprehur në kohë të vështira për popullin tonë. Kështu ka qenë gjithmonë në histori, siç e dini, historia e marrëdhënieve rumuno-serbe është jashtëzakonisht e gjatë. Jemi krenarë për 145 vjet marrëdhënie diplomatike me Rumaninë”, tha Gjuriq.

Ai tha se Serbia dhe Rumania sot ranë dakord për një sërë hapash konkretë për të përmirësuar marrëdhëniet e tyre dypalëshe dhe për një udhërrëfyes që do t'u mundësojë atyre të intensifikojnë dialogun politik, si dhe të forcojnë lidhjet e transportit, energjisë, infrastrukturës dhe ekonomike.

Sipas Gjuriqit, qëllimi është që të dy vendet të forcojnë lidhjet midis njerëzve dhe të forcojnë pozitën e komuniteteve të tyre kombëtare duke i ofruar mbështetje njëri-tjetrit kur bëhet fjalë për çështjet rajonale.

“Për Serbinë është shumë e rëndësishme që të marrë një tjetër impuls shtesë për të mbështetur integrimin evropian nga pala rumune, për të cilën i jam veçanërisht mirënjohës. Në veçanti, dua të them se jam i kënaqur me faktin që kemi rënë dakord që të paktën dy herë në vit të zhvillojmë konsultime dhe takime kaq të gjera në nivel ministror, ​​por edhe që përveç takimeve në nivel ministror, ​​ministritë tona mbajmë konsultime të rregullta politike dhe konsullore, diskutime për bashkësitë tona kombëtare, pozita e të cilave duam ta përmirësojmë”, tha shefi i diplomacisë serbe.

Ai vlerësoi se prioritet kyç është ndërtimi dhe përfundimi i autostradës që do të lidhë Serbinë, përmes Vërshacit, me Rumaninë, që, siç vlerëson ai, do të mundësojë kalimin nga Beogradi në Timishoarë në një kohë kaq të shkurtër sa të dy shoqëritë do të integrohen shumë më mirë me shanse dhe mundësi më të mira ekonomike në fushën e arsimit, ekonomisë dhe shkëmbimit njerëzor.

Kjo do të përmirësojë edhe më tej nivelin aktual të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Rumanisë, tha Gjuriq.

“Nga ana jonë mund të them se këtë dhe muajin e ardhshëm po vijnë hapat e parë seriozë dhe procedural sa i përket dokumentacionit të projektit dhe se jemi shumë seriozë për ndërtimin e kësaj autostrade. Është pjesë e lidhjes së përgjithshme të vendit tonë me Rumaninë tonë mike dhe vëllazërore, por edhe hapja drejt rajonit më të gjerë”, theksoi ai.

Gjuriq nënvizoi edhe një herë se Serbia është mirënjohëse për mbështetjen e Rumanisë për rrugën evropiane të Serbisë.

“Deri në vitin 2027, Serbia do të përfundojë zyrtarisht të gjitha reformat e nevojshme për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Ky anëtarësim mbetet një prioritet kyç për ne, por edhe pa të, ne po zbatojmë reforma për të forcuar institucionet tona. Me krenari mund të them se sot ekonomia serbe është në një rritje dhe zhvillim të tillë, saqë në më pak se një dekadë kemi dyfishuar PBB-në tonë, që falë masave të ndërmarra nga presidenti Vuçiq në vitet e kaluara, kemi marrë një vlerësim investimi, i cili është pse Serbia tërhoqi 65 për qind të investimeve të huaja direkte nga rajoni i Ballkanit Perëndimor”, tha ai.

Gjuriq shprehu besimin e tij se, nëse ekonomitë e Serbisë dhe Rumanisë do të shkriheshin, kjo do të sillte prosperitet.

“Ne mund të sjellim prosperitet më të madh për qytetarët tanë, si në Rumani dhe Serbi, si dhe me paraqitjet e përbashkëta në tregjet e treta, për t'i dhënë një shtysë shtesë bashkëpunimit tonë ekonomik ndërkombëtar, dhe në këtë kuptim diskutuam edhe për mbajtjen e Forumi ekonomik rumun, rumuno-serb në muajt e ardhshëm”, tha ai, duke shtuar se sigurisht që do të realizohet.

Ai gjithashtu theksoi se është biseduar edhe për situatën në rajonin e gjerë në kuadër të vatrave të krizës.

“Unë ua përsërita miqve tanë rumunë se Serbia shpreh keqardhjen më të sinqertë për luftën tragjike dhe pushtimin e Ukrainës, dhe që nga fillimi i konfliktit ne i kemi ndjekur me vëmendje të veçantë pasojat, kryesisht për popullatën civile, dhe Republika e Serbisë do të vazhdojë të ndihmojë njerëzit në Ukrainë, të vazhdojnë të angazhohen në këtë plan. Ne respektojmë të drejtën ndërkombëtare dhe në këtë kuptim do të vazhdojmë të mbështesim integritetin territorial dhe sovranitetin e Ukrainës. Në të njëjtën kohë, ne besojmë se Karta e OKB-së dhe e drejta ndërkombëtare duhet të respektohen nga të gjithë aktorët në komunitetin ndërkombëtar në të njëjtën mënyrë si Rumania dhe Serbia”, tha Gjuriq.

Gjuriq diskutoi gjithashtu një sërë projektesh të tjera infrastrukturore me interes strategjik me Odobeskun.

“Përmendëm edhe rivendosjen e qarkullimit hekurudhor të udhëtarëve dhe rivitalizimin e infrastrukturës hekurudhore. Diskutuam edhe për projekte në fushën e energjisë, si interkonektori i gazit Mokrin-Arad, ndërtimi i interkonjeksionit Reshicë-Pançevë etj. Kam përcjellë interesin e palës serbe për përfshirjen e partnerëve rumunë në disa nga projektet tona, si Expo 27, ku Beogradi do të presë një ekspozitë të madhe, dhe ne do të dëshironim të shihnim kompani rumune të përfaqësuara në ndërtimin e segmenteve të ndryshme të atij projekti, gjë që do të ndryshojë realisht imazhin e kësaj pjese të vendit tonë”, tha Gjuriq.

Ai theksoi se tashmë janë mbi 750 kompani serbe që operojnë në territorin e Rumanisë dhe disa qindra kompani rumune në Serbi, por se ky numër duhet të rritet.

“Ne jemi të interesuar edhe për forcimin e bashkëpunimit në fushën e turizmit. Ne duam që sa më shumë qytetarë tanë të vizitojnë qytetin e bukur të Bukureshtit, Timishoarën e bukur dhe llixhat e bukura në Rumani”, tha Gjuriq.

Ai ftoi serbët të vizitojnë Rumaninë dhe rumunët të vizitojnë Serbinë, ku, siç theksoi, do të përballen me ngrohtësinë e mikpritjes.

Ai vuri në dukje se gjërat e përbashkëta mes dy popujve janë mikpritja, temperamenti, dashuria për ushqimin dhe jetën.

“Prandaj Serbia dhe Rumania janë partnerë idealë dhe në periudhën e ardhshme do të jenë edhe më të mira në nivel ndërkombëtar”, ka përfunduar Gjuriq.

Ministrja e Punëve të Jashtme të Rumanisë, Luminica Odobesku, në fillim shprehu ngushëllimet e saj në emër të autoriteteve rumune për aksidentin në Novi Sad. Më pas ajo deklaroi se vizita e Gjuriqit po zhvillohet në një kontekst të veçantë sepse këtë vit shënohet 145 vjetori i vendosjes së marrëdhënieve bilaterale ndërmjet Rumanisë dhe Serbisë.

"Është një numër që flet shumë për historinë tonë të gjatë dhe të pasur së bashku," tha ajo.

Ajo theksoi se me Gjuriqin ka diskutuar për prioritetet e bashkëpunimit dypalësh, procesin e anëtarësimit të Serbisë në BE, si dhe situatën e sigurisë në rajon.

“Rumania dhe Serbia janë vende fqinje me lidhje të forta historike dhe kulturore, por edhe me projeksione të ngjashme për të ardhmen, duke marrë parasysh statusin e Rumanisë si një anëtare e BE-së dhe aleat i NATO-s, si dhe qëllimin e Serbisë për t'u bashkuar me BE-në. Me këtë ne kemi një bazë solide për përmirësimin e bashkëpunimit dypalësh”, tha ajo.

Qëllimi i bisedimeve të sotme ishte, siç theksoi ajo, një marrëveshje për një qasje më dinamike dhe pragmatike ndaj dialogut politiko-diplomatik dhe ekonomik ndërmjet Rumanisë dhe Serbisë.

“Kam rënë dakord me zotin ministri që të takohemi dy herë në vit si në Bukuresht ashtu edhe në Beograd. Ne ramë dakord për dialogun ndërmjet ministrive tona. Shembull konkret është Memorandumi i Mirëkuptimit që sapo kemi nënshkruar, i cili ofron bashkëpunim konkret në nivel të instituteve tona diplomatike. “Në planin ekonomik, unë mirëprita rritjen e tregtisë dypalëshe me më shumë se tre herë në dhjetë vitet e fundit, në 2.67 miliardë euro në vitin 2023, që është një aspekt i kënaqshëm”, tha ajo.

Siç thekson ajo, u ritheksua vullneti i përbashkët për forcimin e bashkëpunimit dypalësh dhe ekonomik.

“Ne gjithashtu ramë dakord për zbatimin e përshpejtuar të projekteve që kanë të bëjnë me lidhjen e ndërsjellë të vendeve tona dhe lidhjen e nënkuptuar të Serbisë me BE-në. Një shembull pozitiv në fushën e infrastrukturës energjetike është nënshkrimi i Memorandumit për realizimin e projektit të gazit natyror Arad-Mokrin. Për sa i përket trafikut, ne duam të kemi rezultate kur bëhet fjalë për komponentët e rrugëve dhe hekurudhave," tha Odobesku.

Kur bëhet fjalë për ndërtimin e autostradës Timishoara-Beograd, u ra dakord që duhet të bëhet përparim i rëndësishëm, tha Odobesku.

“Shumë qytetarë të Serbisë përdorin aeroportin në Timişhoara, duke pasur parasysh lidhjet me qytete të ndryshme evropiane që ofron aeroporti ynë, dhe për ta ekzistenca e autostradës do të ishte një ndihmë e madhe, më e rëndësishmja, do të lehtësonte iniciativat e biznesit ndërkufitar që gjenerojnë rritje ekonomike në këtë fushë”, tha ajo.

Odobesku tha se rëndësia e rigjallërimit të lidhjeve të drejtpërdrejta hekurudhore midis Serbisë dhe Rumanisë u përsërit, Timishoara-Vrshac dhe Timishoara-Kikinda.

“Ne bashkëpunojmë mirë dhe duam të vazhdojmë në këtë mënyrë në fushën e mbrojtjes së kufijve të përbashkët dhe migracionit, ka edhe projekte për intensifikimin e bashkëpunimit në fushën e situatave emergjente”, tha ajo.

Ajo theksoi se hapja e Institutit të Kulturës në Beograd dhe Bukuresht me degë në Vrsac dhe Timishoarë është një qëllim i rëndësishëm i dialogut.

“Negociatat në lidhje me marrëveshjen dypalëshe nisën zyrtarisht pasi pala rumune përfundoi së fundmi procedurat e brendshme të miratimit. Është një projekt me avantazhe të rëndësishme për kontaktet mes njerëzve dhe do të kontribuojë në njohjen më të mirë të shumëkërkuar të qytetarëve tanë," tha Odobesku.

Ajo shtoi se komuniteti rumun në Serbi dhe komuniteti serb në Rumani përfaqësojnë një urë solide midis dy vendeve dhe autoriteteve dhe se ata duhet të veprojnë për të forcuar rolin e dy pakicave në marrëdhëniet e përgjithshme dypalëshe.

"Në këtë kuptim, unë theksova rolin e komisionit të përzier ndërqeveritar rumuno-serb për pakicat kombëtare, i cili përfaqëson formatin optimal të dialogut për gjetjen e zgjidhjeve praktike për problemet ekzistuese, veprimtaria e të cilave, ramë dakord, duhet të vazhdojë sa më shpejt të jetë e mundur”, tha ajo.

Ministrja përsëriti se Rumania i jep mbështetje Serbisë në rrugën evropiane.

“Ne diskutuam gjithashtu rrugën evropiane, ritheksova mbështetjen e vazhdueshme të Rumanisë për procesin e pranimit të Serbisë dhe theksova rëndësinë e një ritmi të qëndrueshëm të reformave dhe procesin e pranimit të Serbisë në BE. Theksuam se do të punojmë së bashku në këtë drejtim, theksuam informimin në mënyrë proaktive të qytetarëve për avantazhet dhe përgjegjësinë specifike të procesit të integrimit evropian dhe promovimin e mbështetjes evropiane në mënyrë që ai të marrë vizibilitetin që meriton. Duke parë sinqerisht progresin e Rumanisë gjatë viteve të fundit, mund të themi se rruga evropiane ia vlen çdo përpjekje. Kalimi në fazat e ardhshme do të kërkojë përpjekje serioze në aspektin e burimeve politike dhe njerëzore si dhe kapaciteteve adekuate dhe administrative. Për këtë arsye ne ritheksuam mbështetjen tonë të plotë për Serbinë në fushat ku është e nevojshme. Kjo mbështetje u drejtohet të gjithë qytetarëve të Serbisë”, tha ajo

Sipas saj, ajo ka diskutuar edhe për pasojat e luftës ndërmjet Rusisë dhe Ukrainës me Gjuriqin.

"Kujtova përpjekjet e Rumanisë në mbështetjen e Ukrainës dhe përsërita angazhimin e saj të vendosur për mbështetjen e vazhdueshme." “Së bashku me partnerët tanë, ne do të vazhdojmë të mbështesim Ukrainën në luftën e saj për pavarësi, integritet territorial dhe sovranitet”, tha ajo.

Ajo vlerësoi se Ballkani Perëndimor përfaqëson një rajon me rëndësi strategjike për Rumaninë.

Sa i përket sigurisë, ajo përmendi faktin se Rumania jep një kontribut të rëndësishëm në rajon me praninë ushtarake në operacionet e Eufor Altea në BeH dhe Kfor në Kosovë.

Tema e takimit, thekson ai, ishte fitorja e Presidentit Donald Trump.

“Rumania ishte dhe do të mbetet një partner strategjik i SHBA-së. Europa dhe SHBA janë partnerë të natyrshëm dhe tani më e rëndësishmja është që ne të bashkëpunojmë në mënyrë që të bëjmë të pamundurën për të mbajtur marrëdhëniet në të njëjtin nivel”, përfundoi kreu i diplomacisë rumune.