Vuksanoviq: Përplasja mes Perëndimit dhe Rusisë prodhon përçarje brenda OSBE, nuk pres një pamje më të mirë pas samitit në Shkup

Studiuesi i lartë i Qendrës së Beogradit për Politikë të Sigurisë (BCBP), Vuk Vuksanoviq, vlerëson se nuk duhet pritur shumë nga samiti i OSBE në Shkup, dhe se shkaqet e problemit duhet të kërkohen në "ndarjet e luftës së ftohtë".

“Pavarësisht nga ky takim, OSBE si organizatë ka kohë që është në krizë. Ata që shpresonin se mund të ishte një organizatë stabilizuese e sigurisë në zonën euroatlantike, morën një dush të ftohtë, sepse shohim se kjo organizatë është e ngarkuar me një sërë çështjesh të tjera, duke filluar nga ato të përditshmet si funksionimi, e deri te buxheti, kush do të jetë kryetari i radhës... Shkaku i problemit është ndarja dhe përplasja në rritje mes Perëndimit dhe Rusisë. Në një kontekst të tillë presim që nga Shkupi të marrim një pamje të re të një organizate të ndarë dhe të një hapësire të ndarë euroatlantike kur të përfundojë ky takim”, tha Vuk Vuksanoviq për Kosovo online.

Sipas fjalëve të tij, rrënja e problemit në funksionimin e organizatës më të madhe ndërqeveritare në botë që merret me çështjet e sigurisë buron nga periudha e "epokës së ftohtë Evropiane".

“Që nga koha e Luftës së Ftohtë kur OSBE e sotme funksiononin si Konferenca për Sigurinë dhe Bashkëpunimin Evropian (KEPS), kjo organizatë ka qenë e ngarkuar me përçarje. Gjatë Luftës së Ftohtë, Bashkimi Sovjetik e pa atë si një mënyrë për të dobësuar unitetin brenda NATO-s, ndërsa Shtetet e Bashkuara e panë atë me një dimension të të drejtave të njeriut dhe kështu e panë atë si një mënyrë për të minuar Bashkimin Sovjetik. Më vonë pamë që Perëndimi dhe Rusia u përplasën për disa tema të tjera ku Rusia akuzoi Perëndimin se nuk respekton dispozitat e OSBE në lidhje me paprekshmërinë e kufijve ndërsa Perëndimi akuzoi Rusinë se nuk respekton ato norma që lidhen me demokracinë dhe të drejtat e njeriut. Tani shohim se me luftën aktuale në Ukrainë, Rusia dhe Perëndimi po debatojnë edhe më shumë për çështjen e paprekshmërisë së kufijve në Evropë. Pra, ky me shumë mundësi nuk do të jetë fundi i OSBE, ndoshta organizata do të vazhdojë të funksionojë, por si çdo organizatë shumëpalëshe, ajo varet nga balanca ndërkombëtare e fuqisë. Kjo do të thotë se me këtë lloj marrëdhënieje mes vendeve më të fuqishme në zonën euroatlantike, besoj se fatkeqësisht kjo organizatë do të jetë një guaskë e zbrazët dhe se kjo do të jetë një nga pamjet që do të shohim nga ky takim në Shkup”, thekson Vuksanoviq.

I pyetur nëse mund të parashikohet se kush do të përfitonte më shumë nga ky samit, bashkëbiseduesi ynë thotë se është e vështirë të supozohet, por që, si rregull, nga tubimet kaq të mëdha botërore përfitojnë vendet e vogla – nikoqirët.

“Ndoshta në këtë moment ky takim ministror do të thotë edhe më shumë për Qeverinë e Maqedonisë së Veriut sesa për cilindo nga shtetet e tjera anëtare dhe pjesëmarrëse të këtij takimi. Shumë shpesh, mbledhjet shumëpalëshe si kjo në fakt do të thotë shumë më tepër për vendet e vogla si Maqedonia e Veriut sesa për lojtarët e mëdhenj. Për vendet e vogla, diplomacia shumëpalëshe është ende një mënyrë për të promovuar veten diku dhe për t'u paraqitur para lojtarëve të fuqishëm në një kuptim më pozitiv. Në këtë aspekt, mund të mos jetë lajm i keq për qeverinë e Maqedonisë së Veriut, por nga ky takim nuk pres që lloji i përfundimit të ndryshojë”, thotë Vuksanoviq, i cili pret që përveç sfidave serioze globale, OSBE. Samiti në Shkup do të diskutojë edhe sfidat e sigurisë në Ballkan.

“Duke qenë se ky takim ende po mbahet në një vend të Ballkanit Perëndimor, është e sigurt që në rend dite do të jenë temat e Ballkanit Perëndimor dhe me shumë gjasa do të përmenden çështje si dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës dhe potencialisht situata në Bosnja dhe Hercegovina, veçanërisht nëse merret parasysh fakti se teatrot e tjera të konfliktit për të cilat është përgjegjës Oebs nuk po shkojnë në një drejtim të mirë me reputacion për këtë organizatë. Unë i referohem në radhë të parë rënies së armëpushimit Minsk 2 që i parapriu luftës aktuale në Ukrainë, situatës në Nagorno-Karabakh dhe të tjera, si ajo në Moldavi. Duke marrë parasysh se ato zona konflikti në hapësirën post-sovjetike, për të cilat Oebs është në krye, sigurisht që nuk janë në duart e kësaj organizate, ka të ngjarë që temat ballkanike, në një farë mase, të jenë pak më të forta në axhendën e mundshme“, thekson Vuksanoviq.