Kthimi i mbështetjes për PDK – çfarë ishte vendimtare?

Gjendja në portofol në fund të muajit, lidhjet e mira të PDK-së në Uashington apo diçka tjetër? Diçka ka qenë vendimtare. Partia Demokratike e Kosovës arriti një rezultat më të mirë në zgjedhjet e së dielës, si krahasuar me vitin 2021, kur pësoi një rënie të ndjeshme të mbështetjes së qytetarëve, ashtu edhe me zgjedhjet e mbajtura në vitin 2019. Rritja e mbështetjes interpretohet nga analistët në mënyrë të shumëanshme – si një orientim i votuesve drejt një partie që ata besojnë se mund të përmirësojë situatën ekonomike, të rrisë pagat dhe të sjellë dikë që do ta pozicionojë Kosovën më mirë në arenën ndërkombëtare.

Shkruan: Dushica Radeka Gjorgjeviq

Sipas rezultateve të 99 për qind të vendvotimeve të procesuara, PDK është në vendin e dytë, pas Vetëvendosjes, me 184.087 vota (22.15 për qind). Kjo është gati 36,000 vota më shumë se në vitin 2021, kur ish-partia e Hashim Thaçit mori 148,285 vota (17 për qind) në zgjedhjet parlamentare. Është gjithashtu më shumë se në zgjedhjet e vitit 2019, kur fituan 178637 vota.

Kandidati për kryeministër i PDK-së, Bedri Hamza, pret që rezultatet përfundimtare të tregojnë se më shumë se 200 mijë qytetarë kanë besuar tek ata. Shumë prej atyre që më parë kanë votuar Vetëvendosjen, siç deklaroi Hamza dje, i kanë kthyer shpinën asaj lëvizjeje.

“Na kanë votuar, për PDK-në dhe LDK-në. Kryeministri aktual i prezantoi zgjedhjet si referendum për veten e tij, por nuk ia arriti qëllimit. Kërkoi 500 mijë vota, por nuk i mori. Sot shumica e qytetarëve nuk duan të vazhdojë e njëjta qeverisje. Në këto zgjedhje u forcuan partitë opozitare. Ne nuk do të përfshihemi në asnjë koalicion me Vetëvendosjen”, ka thënë Hamza.

Ai po ashtu ka thënë se PDK-ja është shumë ndryshe nga Vetëvendosje, duke shtuar se partia e Kurtit dëshiron pushtet absolut dhe nuk ka program.

Hamza, ekonomist, e filloi fushatën e tij elektorale si kryetar i Mitrovicës së Jugut, ndërsa postin e mori në nëntor të vitit 2021, duke mposhtur në zgjedhjet lokale kryetarin e atëhershëm të Vetëvendosjes, Agim Bahtiri. Hamza më parë ka qenë guvernator i Bankës Qendrore të Kosovës dhe ministër i Financave dhe është kandidati i vetëm për kryeministër që nuk është as kryetar partie.

Ai u propozua nga kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi për kandidat për kryeministër, me arsyetimin se Hamza është njeriu i përgjegjshëm dhe “personi më i përshtatshëm për Kosovën sot”.

Sipas analistit politik Artan Muhaxhiri, faktori më i rëndësishëm që ndihmoi PDK-në të fitonte më shumë mbështetje në zgjedhje ishte se kandidati i tyre për kryeministër premtoi rritje të pagave prej 50 për qind.

Siç shprehet ai, në krizën aktuale ekonomike, mirëqenia dhe pagat e njerëzve janë një faktor shumë i rëndësishëm për të vendosur se kë të votojnë.

“PDK-ja i kishte rritur pagat dy herë në të kaluarën dhe njerëzit tani kishin njëfarë besimi se mund ta bënin përsëri. Pra, mendoj se ky ishte ndoshta faktori më i rëndësishëm që çoi në rritjen e votave të PDK-së”, tha Muhaxhiri për Kosovo online.

Muhaxhiri po ashtu beson se opozita ka mundur ta shfrytëzojë më mirë faktin që Albin Kurti nuk ka realizuar ndonjë projekt të madh në ekonomi dhe se ka marrëdhënie shumë të dobëta me SHBA-në dhe BE-në.

Dushan Prorokoviq, bashkëpunëtor i lartë hulumtues në Institutin për Politikë dhe Ekonomi Ndërkombëtare në Beograd, e sheh pakënaqësinë e qytetarëve me qasjen e qeverisë aktuale të Vetëvendosjes ndaj çështjeve që kanë të bëjnë me ekonominë, politikën sociale apo statusin e tyre social si lëndë djegëse të mundshme që e shtyu PDK-në.

“Unë supozoj se ka pasur pakënaqësi të madhe ekonomike dhe sociale, ose se qeveria e Kurtit nuk iu përgjigj siç duhet disa krizave që po shfaqeshin në sistem”, thotë Prorokoviq për Kosovo nline.

Siç shton ai, ka gjasa që një hulumtim më i gjerë sociologjik, i cili do të bëhet në muajt në vijim, do të tregojë pse ka pasur një rishpërndarje votash mes partive politike shqiptare.

“Nuk është vetëm partia e Thaçit që ka bërë një ndryshim të caktuar, i cili në rastin e tyre është pozitiv. Kurti pësoi një rënie të madhe të numrit të votave, por edhe pjesëmarrja ishte më e ulët. Pjesëmarrjen më të ulët mund t'ia atribuojmë listave joreale të votuesve të fryrë, sepse në Kosovë dhe Metohi jetojnë më pak njerëz se sa janë paraqitur në raportet dhe të dhënat statistikore, por duket se ka një shkallë të caktuar pakënaqësie dhe rrjedhimisht kërkimi i alternativës. Kriza po ndihet në Kosovë dhe Metohi, kjo është evidente edhe në vitet e kaluara dhe nuk ka të bëjë vetëm me këto zgjedhje. Mediat tona shpesh theksojnë dimensionin e marrëdhënieve me serbët dhe ne interpretojmë gjithçka përmes marrëdhënieve serbo-shqiptare dhe kjo nuk është e vetmja gjë që i bën votuesit shqiptarë të zgjedhin parti të caktuara”, thotë Prorokoviq.

Për interpretimin e shpërndarjes së votave mes partive shqiptare, thotë ai, është thelbësore të dihet se nga kush fitoi Kurti numrin më të madh të votuesve në zgjedhjet e 2021.

“Më duket se ka fituar numrin më të madh të votuesve nga Thaçi herën e kaluar, se ka qenë më pak për elektoratin tradicional të LDK-së që e voton atë parti që nga Rugova, disi nga inercia. Ata zvogëlohen nga një cikël zgjedhor në tjetrin, por janë votues besnikë”, thotë Prorokoviq.

Sipas Marko Millenkoviqit nga OJQ-ja “Nisma e Re Sociale”, rritja e mbështetjes për Partinë Demokratike të Kosovës mund të shpjegohet me kalimin e një numri të caktuar votash nga Vetëvendosje te PDK-ja, në radhë të parë nga ato grupe votuesish që janë të përkushtuar ndaj vlerave dhe integrimeve evropiane dhe atyre që shikojnë pasqyrën më të gjerë të marrëdhënieve ndërkombëtare.

“Marrëdhëniet me bashkësinë ndërkombëtare janë diçka për të cilën Kurti është kritikuar më së shumti dhe duket se PDK-ja po pozicionohet në vendin e parë atje dhe se ata shihen ndoshta si partneri më i mirë potencial për administratën e re amerikane. Mendoj se takimet që kreu i PDK-së që ka pasur në periudhën paraprake me administratën e re amerikane kanë kontribuar që elektorati të votoj për ta dhe në rritjen e elektoratit të tyre”, ka vlerësuar Millenkoviq për Kosovo online.

PDK-ja, thotë ai, është partia opozitare me më së shumti votues që do të ketë mundësi të formojë qeverinë dhe të udhëheqë një qeveri të re me partitë tjera opozitare, përfshirë Listën Serbe, por kjo mbetet për t'u parë.

Për mundësinë e bashkimit të PDK-së me partitë tjera opozitare dhe formimit të qeverisë pa Vetëvendosjen, Artan Muhaxhiri thotë se ekziston si një shans teorik.

“Nëse të gjitha partitë opozitare bëhen bashkë, mund të formojnë një qeveri, përfshirë edhe Listën Srpska, dhe mendoj se kjo mund të jetë një opsion racional për shkak të problemeve madhore me të cilat ballafaqohet Kosova në bashkësinë ndërkombëtare, veçanërisht në dialog dhe në çështjen e Asociacionit (të komunave serbe). Një qeveri e tillë mund të përfundojë të gjitha punët e papërfunduara, të gjitha këto kërkesa të bëra nga komuniteti ndërkombëtar dhe të rigjenerojë marrëdhëniet me SHBA-në dhe BE-në. Mendoj se Kosova do të jetë në telashe të mëdha nëse Kurti vazhdon të ketë këtë qasje ndaj SHBA-së”, tha Muhaxhiri.